Thiago Motta: Từ “kẻ điên” tới cây đũa phép thay đổi lịch sử Bologna

Giúp Bologna giành quyền tham dự UEFA Champions League lần đầu tiên trong lịch sử, Thiago Motta đã ghi một dấu ấn trong sự nghiệp, dù thời gian đầu có thời điểm anh đã bị nghi ngờ dữ dội.

Những tiền vệ trung tâm, đặc biệt là những cầu thủ xu hướng cầm nhịp hoặc có tư duy chơi bóng thông minh luôn được trông chờ sẽ trở thành một HLV giỏi. Đơn giản là khán giả luôn kỳ vọng nhãn quan mà nhóm cầu thủ này từng thể hiện trên sân cỏ sẽ được tái hiện khi bước sang sự nghiệp cầm quân. Thiago Motta là một trong những cầu thủ như thế.

Ngay sau khi kết thúc sự nghiệp chơi bóng ở PSG, tiền vệ người Italy lập tức trở thành HLV trưởng đội U19 của CLB thủ đô nước Pháp. Không lâu sau đó, nhà cầm quân này gây xôn xao giới bóng đá khi nhắc đến khái niệm hệ thống 2-7-2 trong một cuộc phỏng vấn với tờ Gazzetta dello Sport. Chia sẻ của Motta được đăng lên, và khi nó không được đăng tải trọn vẹn bối cảnh, cựu tiền vệ của Inter Milan bị cười nhạo không ngớt trên mạng xã hội. Motta như một “kẻ điên” vào lúc đó.

Thực tế thì nhà cầm quân người Italy nói: “Tôi không thích những con số gắn với các sơ đồ. Chúng có thể đang lừa dối bạn. Bóng đá không phải bóng bàn và việc di chuyển đóng vai trò quan trọng. Bạn có thể chơi siêu tấn công với sơ đồ 3-5-2 và cũng có thể phòng ngự bằng sơ đồ 4-3-3. Nó phụ thuộc vào năng lực và thái độ của cầu thủ. Tôi đã thấy một cầu thủ đẳng cấp thế giới như Samuel Eto’o đá hậu vệ biên, tạo ra một tấm gương điển hình cho bí quyết tạo nên cú ăn 3 của Inter”.

Chính vì không thích những con số khuôn mẫu, Motta mới đưa ra ý tưởng về hệ thống 2-7-2 mà điểm mấu chốt là nó sẽ không được nhìn từ dưới lên như cách thông thường mà sẽ nhìn từ trái sang phải. Theo đó, hệ thống này theo góc nhìn của Motta gồm 2 cầu thủ bên trái, 7 cầu thủ trung tâm và 2 cầu thủ bên phải, trong đó thủ môn cũng có thể trở thành cầu thủ thứ 7 của nhóm cầu thủ trung tâm. Còn nếu nhìn từ dưới lên trên, nó cũng giống như các sơ đồ phổ biến hiện nay.

Thiago Motta đã khởi đầu sự nghiệp với những ý tưởng mới và đầy táo bạo như thế, và việc bị chú ý bởi tuyên bố về sơ đồ 2-7-2 phần nào đó là một áp lực không thể tránh khỏi. Tháng 10/2019, anh được đội bóng cũ bổ nhiệm làm HLV trưởng trong hành trình giúp đội bóng trụ hạng. Thời điểm Motta đến làm việc, Genoa đang đứng áp chót trên bảng xếp hạng. Nhưng chỉ hơn 2 tháng sau, Motta đã bị sa thải khi thành tích của CLB vẫn không thể cải thiện.

Tháng 7/2021, Motta trở thành HLV trưởng Spezia sau khi Vincenzo Italiano đến Fiorentina. Không chỉ là một CLB vẫn ngân sách rất eo hẹp, Spezia “nghèo còn gặp cái eo” khi bị cấm chuyển nhượng. Thậm chí đã có lúc Motta mấp mé việc bị sa thải, nhưng sau cùng người đàn ông này vẫn có thể đảo ngược tình thế.

“Khi mới tới, cậu ấy mất khoảng 20 ngày phải cách ly vì Covid-19, không thể tham dự các trận giao hữu và buổi tập nên rõ ràng là rất khó. Nhưng cậu ấy hoàn toàn tập trung vào công việc thay vì những vấn đề chúng tôi gặp phải”, cựu Giám đốc Thể thao Riccardo Pecini chia sẻ. Mùa giải đó, Spezia đã có một giai đoạn thăng hoa với 6 trận bất bại trong 7 vòng đấu, trong đó có những chiến thắng trước AC Milan hay Napoli. Đây là bản lề giúp Spezia tích lũy điểm số để an toàn trụ hạng sau mùa giải 2021/22. Và thành công này cùng Spezia cũng là nền tảng khiến Motta nhận được sự chú ý từ Bologna.

Thiago Motta khi còn ở PSG

Thực tế, khởi đầu của cựu tiền vệ Inter tại đội bóng chủ sân Renato Dall'Ara  không hề suôn sẻ. Anh trở thành thuyền trưởng sau khi Bologna sa thải Sinisa Mihajlovic - người lúc đó đang chiến đấu với căn bệnh ung thư, đồng thời từng giúp Bologna đạt thứ hạng cao nhất trong kỷ nguyên của ông chủ Joey Saputo (vị trí thứ 10). Cần nhấn mạnh là thời điểm Mihajlovic bị sa thải, Bologna đang đứng mấp mé nhóm xuống hạng.

4 trận đầu tiên Motta nắm quyền, thành tích đội bóng cũng không khá hơn là bao khi họ thua 3 và hòa 1. Bên ngoài khu tập luyện, một tấm biểu ngữ được gửi tới ông chủ người Canada: “Ông đang ở chỗ quái nào vậy, ngài chủ tịch?” Trong khi đó, tờ Corriere della Sera thì bình luận: “Có điều gì đó đã thay đổi, nhưng là theo hướng tệ hơn. Nếu Serie A là NBA, không bị đe dọa bởi việc xuống hạng, thì người hâm mộ sẽ vui vẻ đến sân. Motta có lẽ nghĩ rằng anh đang ở NBA”.

Thiago Motta đáp lại những sự chỉ trích đó thế nào? Anh chấp nhận chúng như một phần của cuộc chơi và tập trung vào công việc của mình. “Tôi hiểu và tôn trọng những tiếng la ó, họ có quyền làm thế”, nhà cầm quân người Italy chia sẻ. Điều quan trọng, anh nhận được sự ủng hộ từ ông chủ kiêm chủ tịch Saputo, người nhấn mạnh “Cậu ấy đến nắm một đội bóng không được xây dựng cho mình với tinh thần hoàn toàn khác” và “Nếu là người hâm mộ thì tôi cũng thất vọng. Nhưng nhìn vào những ‘chất liệu’ mà HLV có, tôi hoàn toàn tin mùa giải sẽ kết thúc tốt đẹp… Chúng ta sẽ thấy một tập thể khác sau kỳ nghỉ World Cup”.

Bologna - câu chuyện về đội bóng thú vị nhất Serie A lúc này
Có ba sự kiện đáng nhớ khi Bologna đánh bại AS Roma 2-0 trên sân nhà Renato Dall’Ara hồi đầu tuần trước. 

Sự tự tin đó được đền đáp xứng đáng. Kết thúc mùa giải 2022/23, Rossoblu xếp thứ 9 trên BXH, vị trí cao nhất của họ trong triều đại của ông chủ Saputo. Một năm sau, đoàn quân của Motta làm nên lịch sử với tấm vé tham dự UEFA Champions League lần đầu tiên. Motta vẫn như thế, vẫn tin tưởng vào triết lý tấn công của mình, và nó được tưởng thưởng. Những Joshua Zirkzee, Lewis Ferguson, Riccardo Calafiori có một mùa giải tuyệt hay. Motta truyền cho các học trò của mình niềm tin rằng họ đủ khả năng chơi thứ bóng đá chất lượng, rằng hãy dám cầm bóng và dám triển khai một cách bài bản, đồng thời gây áp lực ngay sau khi mất bóng.

“Ông ấy giải thích rất rõ ràng những ý tưởng và tầm nhìn của ông cũng như những điều ông muốn ở các cầu thủ. Chúng tôi nhanh chóng bị cuốn hút và tôi nghĩ bạn có thể thấy điều đó không chỉ ở kết quả mà còn qua những màn trình diễn, cách chúng tôi chạy vì ông ấy cũng như phòng ngự tập thể”, đó là chia sẻ của Lewis Ferguson.

Lúc này, câu hỏi với Bologna là tương lai của Thiago Motta sau mùa này sẽ ra sao, liệu anh có ở lại tận hưởng thành quả mà mình đã đạt được ở một đội bóng nhỏ như Rossoblu, hay đã sẵn sàng tiến lên một nấc thang mới trong sự nghiệp với một CLB lớn hơn. Nhưng dù thế nào, Motta đã chứng minh rằng anh không còn là “kẻ điên” nữa.