Stefano Pioli: Đá bóng là phải vui

Nhưng ngay cả thành tựu đó cũng chẳng giúp ông tránh khỏi những lời trách móc. Nếu Rossoneri kết thúc mùa bóng này mà không có danh hiệu nào, mẹ của Pioli sẽ một lần nữa đợi ông ở nhà để nhắc nhở rằng, ông vẫn chưa giành được chiếc cúp nào trong 2 thập kỷ hành nghề. 
 

“Chắc chắn rồi, tránh kiểu gì được,” ông nói, nở một nụ cười không hề tỏ vẻ muốn biện hộ. “Bà ấy sẽ thực sự làm vậy đấy. Gia đình nào cũng có một người khó tính và một người dễ tính. Bố tôi dễ tính, còn mẹ tôi rất khó tính. Gia đình nào cũng nên như vậy cả. Đó chính là cách để giúp đám con cái nên người.” 
 

Trò chuyện sơ qua về cách nuôi dạy con cái giống như một bước cần thiết để hiểu được con người Pioli. Nhiều cầu thủ đã mô tả ông giống như một người cha – từ tiền vệ Sandro Tonali của Milan đến tiền đạo Dusan Vlahovic của Fiorentina – khiến bạn sẽ phải nghĩ rằng ông nên viết sách về cách nuôi dạy những đứa trẻ của mình.
 

Pioli không phải là kiểu người quá dễ tính, hay nuông chiều. Nhà cầm quân người Italy tin rằng ông giống mẹ của mình, “rất nghiêm khắc, tới mức tôi cảm thấy mình không thể nghiêm khắc thêm nữa”. “Tôi không chấp nhận sự tầm thường,” ông khẳng định. “Và tôi không bao giờ chấp nhận việc chúng tôi đã chạm đến khả năng tối đa, không thể nào tốt hơn được nữa.”
 

“Nếu tôi nhìn thấy những cầu thủ không ngừng cầu tiến, đang ngày càng trở nên tốt hơn nhờ thái độ của họ, những gì họ đang làm, tôi sẽ không hẳn trở thành một người bạn, mà là một cổ động viên nhiệt thành của họ. Khi tôi không nhìn thấy tinh thần đó, tôi sẽ nghiêm khắc và đòi hỏi họ một cách dồn dập.”
 

Pioli là một sự lựa chọn đúng người đúng thời điểm dành cho Milan, một “ông giáo” đầy tâm huyết vào thời điểm CLB muốn trẻ hóa đội hình. 

 

Rossoneri đã trải qua một loạt những cuộc chuyển giao vụng về trước khi bổ nhiệm ông vào tháng 10 năm 2019; đầu tiên, CLB được Silvio Berlusconi bán cho một Lý Dũng Hồng bí ẩn, người đã nhượng lại quyền sở hữu Milan cho quỹ đầu cơ Elliott Management chỉ trong vòng 2 năm sau khi tuyên bố vỡ nợ. 
 

CLB chủ sân San Siro đã có những lúc tiêu tiền một cách ngớ ngẩn, ví dụ như gần 100 triệu Euro được chi ra vào mùa hè năm 2018 để mang về những cầu thủ không phù hợp. Chỉ trong vòng 3 năm trở lại đây, chúng ta mới có thể nhìn thấy một chính sách chặt chẽ hơn khi Milan chủ trương chiêu mộ các tài năng trẻ để phát triển bên cạnh những lão tướng – chẳng hạn như Zlatan Ibrahimovic, người có thể cung cấp cả phẩm chất thủ lĩnh lẫn những đóng góp chuyên môn to lớn trên sân cỏ, hay Simon Kjaer, vừa là một trung vệ thép, vừa là một “HLV trưởng thứ hai của đội” theo lời kể của tiền vệ Sandro Tonali.

Pioli đã được thừa hưởng một đội ngũ giàu tiềm năng, bao gồm cặp tiền vệ Franck Kessié và Ismaël Bennacer, Theo Hernández ở vị trí hậu vệ cánh trái, Davide Calabria trong vai trò hậu vệ phải và Gianluigi Donnarumma trước khung thành. Tuy nhiên, nên nhớ rằng dù cho cũng có sự hiện diện của những cái tên đó trong đội, nhưng nhiệm kỳ của người tiền nhiệm Marco Giampaolo đã trở thành một cơn ác mộng và chỉ kéo dài vỏn vẹn 7 trận. 
 

Ngược dòng quá khứ, Giampaolo đã đảm nhận chiếc ghế HLV trưởng của Milan trong tư cách một ngôi sao mới đang nổi lên trong giới huấn luyện ở Italy, thậm chí từng được chiến lược gia huyền thoại Arrigo Sacchi ca ngợi là “một thiên tài chiến thuật” và “một bậc thầy cầm quân”.
 

Trong bối cảnh đó, một HLV tạm quyền với sự nghiệp cầm quân hết sức tầm thường – không danh hiệu, không triết lý – như Pioli có gì đáng để kỳ vọng cơ chứ? Đặc biệt là khi ông cũng chỉ giúp Rossoneri giành được vỏn vẹn 3 chiến thắng kể từ ngày chính thức được bổ nhiệm cho đến thời điểm bước sang năm 2020 – bao gồm trận thua nhục nhã với tỷ số 0-5 trước Atalanta.
 

Ấy vậy mà một cuộc lột xác khó tin đã diễn ra. Mở đầu là một phong độ chỉ phải trải qua vỏn vẹn 2 trận thua trong 21 trận còn lại của Serie A 2019/2020. Kế đến là chiếc vé tham dự Champions League sau 8 năm chờ đợi – thậm chí đã có lúc góp mặt trong cuộc đua vô địch – giành được ở mùa bóng 2020/2021, và hiện tại, ở mùa giải 2021/2022 này, Rossoneri đang được coi là một ứng cử viên thực thụ cho Scudetto. 

Những gì Pioli đã và đang làm được tại CLB chủ sân San Siro đích thực là kỳ tích. 
 

Thành công đầu tiên của nhà cầm quân 56 tuổi có lẽ chỉ đơn giản là việc ông nhắc nhở các học trò của mình nhớ lại rằng, đã chơi bóng là phải vui. 
 

Pioli đã cười khi được hỏi về nụ cười luôn nở trên môi tiền đạo 22 tuổi người Bồ Đào Nha Rafael Leão khi anh lao vào các hậu vệ. “Ban đầu, tôi có hơi lo lắng. Sau đó, tôi nhận ra rằng đây thực sự là cảm xúc của cậu ấy khi thi đấu, chỉ đơn giản là khuôn mặt của cậu ấy đang lột tả những gì có trong lòng. Hình ảnh ấy thật đẹp. Bạn đẹp nhất khi là chính mình.” 
 

“Đã chơi bóng là phải vui, đó chính là nền tảng, là điều chúng tôi tìm kiếm. Chúng tôi luôn cố nghiêm túc nhất có thể, tận tâm và chuyên nghiệp. Nhưng cốt lõi của bóng đá là đam mê, là tận hưởng. Khi bạn huấn luyện những cầu thủ còn rất trẻ, bạn sẽ muốn họ bung hết nhiệt huyết trên sân đấu.”
 

Những lời chia sẻ đó như gợi nhớ đến cuộc phỏng vấn của ông với nhà báo James Horncastle đến từ The Athletic vào cuối năm 2020, khi nhà cầm quân người Italy bày tỏ sự ngưỡng mộ với thứ bóng đá cường độ cực kỳ cao, đầy nhiệt huyết và máu lửa của đoàn quân Bayern Munich chinh phục Champions League 2019/2020, khẳng định rằng họ chính là đội bóng có lối chơi tuyệt vời nhất châu Âu và đang là hình mẫu mà Milan của ông hướng tới. 
 

Như đã đề cập, Pioli ban đầu chỉ là một HLV tạm quyền. Ban lãnh đạo đã dự định đưa Ralf Rangnick về để thay thế ông ngay sau khi mùa giải 2019/2020 kết thúc, nhưng đã thay đổi quyết định khi nhận thấy phong độ của Rossoneri đã được cải thiện mạnh mẽ dưới sự dẫn dắt của nhà cầm quân này. Thay vào đó, CLB đã ký hợp đồng 2 năm với Pioli, đồng thời hỗ trợ ông với những tân binh. Đáng chú ý nhất chính là trung vệ người Anh Fikayo Tomori được đưa về đội bóng từ Chelsea vào tháng 1 năm ngoái – khởi đầu với một bản hợp đồng mượn 6 tháng.
 

“Chúng ta thường bàn luận về cách tạo động lực cho một cầu thủ. Đối với Fika, điều đó dễ ợt vì cậu ấy luôn quyết tâm, luôn nhiệt tình, luôn tích cực, luôn chu đáo. Quả thực, với cậu ấy, mối quan hệ của chúng tôi rất đơn giản. Chúng tôi chỉ cần trao đổi vài từ là đã có thể hiểu nhau, từ đó phát triển toàn bộ các ý tưởng.”
 

Hai người họ ngưỡng mộ lẫn nhau. Tomori từng nói rằng anh rất nể trọng sự chú ý của Pioli đến từng chi tiết, đưa ra cho anh những chỉ dẫn, lời khuyên cụ thể cho khâu chọn vị trí phòng ngự. Nhà cầm quân người Italy nhấn mạnh rằng ông luôn coi việc “dạy kèm” là một phần quan trọng trong công việc của mình, còn các trợ lý sẽ hỗ trợ với những tư vấn rộng hơn về chiến thuật. 
 

Pioli tin rằng chỉ có bầu trời mới là giới hạn của Tomori. “Cậu ấy đã phát triển mạnh mẽ trong 2 năm qua, nhưng vẫn có thể tiến bộ hơn nữa. Vì sở hữu tốc độ nhanh hơn nhiều các hậu vệ trung bình, đôi khi cậu ấy chơi quá mạo hiểm khi cố ‘bắt bài’ một ý đồ tấn công của đối thủ quá sớm. Có những lúc cậu ấy nên chờ đợi lâu hơn một chút và, thay vì dự đoán tình huống, cậu ấy nên chờ nó thực sự xảy ra rồi mới phản ứng. Nhưng Fika là một chàng trai rất thông minh, và cậu ấy chắc chắn sẽ tiến bộ hơn nữa.”
 

Trong một bài nhận định khác của James Horncastle trên The Athletic hồi tháng 11, với chủ đề chỉ trích “sở thích” phàn nàn về mọi thứ của José Mourinho, ký giả người Anh đã kết bài như sau: 
 

“Tôi có một đề xuất dành cho ông, Jose: Tìm xem bộ phim Roman Holiday trên Netflix và nhớ lấy câu ‘thần chú’ mà Audrey Hepburn đã nói với chính mình: Hạnh phúc không có gì hơn ngoài một sức khỏe tốt và trí nhớ kém. 
 

Bởi vì nếu muốn xoay chuyển tình thế ở Roma, Mourinho cần phải quên đi công tác trọng tài, quên đi thị trường chuyển nhượng, quên đi những gì ông nghĩ về đoàn quân của mình, và tập trung vào việc giúp cho các cầu thủ có sẵn trong tay trở nên tốt hơn.”
 

Và lời khuyên đó cũng chính là phong cách cầm quân của Pioli. 
 

Ông đã phải bước vào mùa giải này với một đội hình… yếu hơn cả mùa trước, bởi thiếu vắng một số 10 thực thụ trong hệ thống tối ưu 4-2-3-1 sau sự ra đi của Hakan Calhanoglu và ban lãnh đạo CLB quá kém cỏi trong việc tìm người thay thế; bên cạnh đó, tương tự như mùa bóng trước, nhà cầm quân 56 tuổi đã rất nhiều lần phải xoay sở với tình trạng những cầu thủ quan trọng – hay thậm chí là “phương án hai” – không thể ra sân, các trụ cột đánh mất phong độ, cũng như trải qua không ít bất lợi đến từ những quyết định sai lầm của các trọng tài. 

 

Tuy nhiên, đổ lỗi và phàn nàn về công tác trọng tài, về thị trường chuyển nhượng, về chất lượng cầu thủ, về chiều sâu đội hình chưa bao giờ là “sở thích” của Pioli, mà là “hoàn toàn tập trung vào việc giúp cho các cầu thủ mình có sẵn trong tay trở nên tốt hơn” để nhờ đó đưa Rossoneri trở thành một ứng cử viên cho Scudetto. 

Có hai sự kiện tiêu biểu liên quan đến tính cách này của Pioli đáng được nhắc đến.
 

Đầu tiên là chiến thắng với tỷ số 3-1 trước chính Roma của Mourinho vào đầu tháng 1, dù cho phải sử dụng một đội hình chắp vá và thiếu nhân sự trầm trọng, còn đối thủ thì đầy đủ binh “binh hùng tướng mạnh” (chỉ thiếu vắng duy nhất một cầu thủ ngôi sao là Leonardo Spinazzola).
 

Thứ hai, chỉ mới diễn ra gần đây, chính là cách phản ứng tuyệt vời của ông sau trận thua đau đớn trước Spezia – thất bại đã khiến Rossoneri đánh mất cơ hội vươn lên ngôi đầu BXH vào 3 vòng đấu trước.
 

Trong trận đấu đó, Milan đã bị tước đi 1 bàn thắng muộn khi trọng tài Marco Serra không cho họ được hưởng phép lợi thế sau một tình huống Ante Rebic bị phạm lỗi (Spezia sau đó ghi bàn ở phút 90+6 để giành chiến thắng 2-1).
 

Nhưng Pioli vẫn chọn nhìn vào những điều tích cực từ phản ứng của các cầu thủ, đồng thời nhận mọi trách nhiệm về mình thay vì trách móc trọng tài. 
 

“Cách mà các cầu thủ của tôi hành xử thật đáng nể,” ông khẳng định. “Họ đã cho thấy sự tôn trọng đối với các giá trị của thể thao và lòng bao dung đối với những sai lầm của một con người. Trong thể thao, tất cả chúng ta đều có lúc phạm sai lầm. Sự rộng lượng đó không làm chúng tôi cảm thấy mình ‘thượng đẳng’, hay thấp kém hơn bất kỳ ai khác.” 

Đoàn quân của Pioli vừa phải đụng độ với 3 đối thủ lớn liên tiếp trong 3 trận đấu gần đây nhất, trước các đối thủ Juventus, Inter Milan và Lazio (ở Coppa Italia), và kết quả 2 thắng 1 hòa (trước Juventus) hoàn toàn có thể được coi là tuyệt vời. 
 

Pioli đã gọi quãng thời gian hiện tại là “không mang tính quyết định, nhưng rất quan trọng”. Mục tiêu của ông là giúp Milan giành được nhiều hơn tổng số điểm 79 mà họ có ở mùa giải trước. Dù cho đã hy vọng Rossoneri thể hiện tốt hơn ở Champions League, nơi họ phải đứng cuối bảng đấu (sau Liverpool, Atlético Madrid và Porto), nhưng – một lần nữa – Pioli vẫn nhìn ra được những điểm tích cực, và đó là hai màn trình diễn tuyệt vời trước nhà vô địch Tây Ban Nha, cũng như nhiều cầu thủ đã có được lần đầu tiên trải nghiệm sân chơi này.
 

Pioli là một người cha đặt những kỳ vọng rất lớn vào các đứa con của mình. Nếu mẹ của nhà cầm quân Italy vẫn có thể mắng mỏ ông ở tuổi này, vậy thì không đời nào các cầu thủ của ông được nuông chiều.