"Kho vũ khí" của Erling Haaland (P1)

 

(Lưu ý: Các dữ liệu trong bài viết được tính đến ngày 15/3/2021)

Ngoài những kỷ lục này và nhiều kỷ lục khác, trong khoảng thời gian chưa quá dài của Haaland tại Borussia Dortmund cho đến nay, anh đã ghi được 40 bàn sau 47 trận đã chơi trên mọi đấu trường và thực hiện 9 pha kiến tạo. Để nêu bật lên việc anh dứt điểm tốt đến thế nào trong khoảng thời gian này, thì xG của cây săn bàn người Na Uy là 29,68, có nghĩa là khả năng dứt điểm của Haaland đã mang về cho anh thành tích thực tế vượt trội hơn dữ liệu kỳ vọng đến 10,32 bàn. 
 

Mặc dù Dortmund đã không có phong độ tốt ở mùa giải này, nhưng Haaland thì không như vậy, và hiện tại anh đang đồng hạng hai với Andre Silva trong danh sách vua phá lưới của Bundesliga 2020/2021, tất nhiên là đứng sau Robert Lewandowski của Bayern Munich. Tuy nhiên, những gì mà Haaland đang đạt được thực sự là hoàn toàn “vô tiền khoáng hậu”. Người trước đó nắm giữ kỷ lục cầu thủ trẻ nhất ghi được 20 bàn ở Champions League là Kylian Mbappé, và Mbappé đã đạt được thành tích này vào thời điểm 10 ngày trước sinh nhật lần thứ 22 của anh. Còn Haaland vẫn đang ở độ tuổi 20. Ấn tượng hơn nữa là tiền đạo trẻ người Na Uy đã có được số bàn thắng này chỉ sau 14 trận chơi ở Champions League. Kỷ lục trước đó thuộc về Harry Kane, với 20 bàn sau … 24 trận. 
 

Nói tóm lại, Haaland đang săn bàn với một hiệu suất phi thường, và đối với một cầu thủ ở độ tuổi trẻ như vậy, anh đang làm được rất nhiều điều để cho thấy phong độ nổ súng của mình sẽ còn lâu mới bị chậm lại. Bài phân tích chiến thuật và báo cáo “trinh sát” này sẽ nêu bật lên những phẩm chất đang biến Haaland trở thành một cầu thủ tấn công thượng hạng. 
 

Để hiểu được khả năng của Haaland trong tư cách một tiền đạo, điều quan trọng là phải xem xét các dữ liệu của chàng trai này trong một bối cảnh (context). Mặc dù chỉ cần đặt chúng bên cạnh dữ liệu của các tiền đạo Bundesliga khác cũng đủ để chúng ta có thể phân tích chúng, nhưng tôi đã quyết định sử dụng một “kích thước mẫu” lớn hơn, và so sánh các số liệu thống kê của chân sút người Na Uy ở mùa giải này với các tiền đạo thuộc 5 giải vô địch quốc gia hàng đầu châu Âu – La Liga, Ligue 1, Bundesliga, Serie A, và Premier League. Tôi chỉ lựa chọn những cầu thủ đã chơi ít nhất 1000 phút ở mùa giải này. 
 

Trước khi chúng ta bàn về tốc độ của Haaland, chàng trai này thực sự mang hình ảnh của một “target man”, với chiều cao 1,94m. Tuy hiện tại có một thể hình gầy gò, nhưng chắc chắn anh sẽ có nhiều cơ bắp hơn trong quá trình phát triển. Có thể điều đó sẽ khiến tốc độ của Haaland giảm đi một chút, nhưng ngay cả khi anh đánh mất yếu tố này trong lối chơi của mình, thì khả năng anh trở nên mờ nhạt như một số tiền đạo thiên về tốc độ từng trải qua trong quá khứ cũng là rất thấp. Chuyện này một phần là nhờ tiềm năng thể chất của anh, bên cạnh các khía cạnh khác trong lối chơi của Haaland. 
 

Mặc dù số tình huống không chiến (aerial duels) mà Haaland đã tham gia chỉ dưới mức trung bình, nhưng tỷ lệ giành chiến thắng trong các tình huống không chiến (aerial duels won%) của anh là trên mức trung bình (47,3%) khi so sánh với các tiền đạo thuộc 5 giải vô địch quốc gia hàng đầu châu Âu. 

 

Trước khi xét đến việc các dữ liệu bàn thắng thực tế và bàn thắng kỳ vọng (expected goals) của Haaland xếp hạng như thế nào so với các đồng nghiệp của anh trên khắp châu Âu, chúng ta sẽ xem liệu số lần chạm bóng bên trong vòng cấm mỗi 90 phút (touches in the box per 90) của tiền đạo người Na Uy có nhiều hay không, và liệu anh có sử dụng những lần chạm bóng này để tung ra một số lượng lớn cú sút hay không. 
 

Câu trả lời cho cả hai câu hỏi đều là “có” – rõ ràng là như vậy. 
 

Như chúng ta có thể thấy trong ảnh dưới, Haaland thuộc nhóm đứng trên mức trung bình ở cả hai chỉ số được đề cập, và trong khi anh tương đối giống với những người như Cristiano Ronaldo, Robert Lewandowski và Lionel Messi về số lần chạm bóng bên trong vòng cấm trung bình mỗi 90 phút, thì 3 cầu thủ này được ghi nhận những con số cao hơn anh nhiều về dữ liệu số cú sút trung bình mỗi 90 phút (shot per 90).

 

Cả Robert Lewandowski và Zlatan Ibrahimovic đều đang “đứng riêng một góc trời” vì được ghi nhận thành tích rất cao về số bàn thắng trung bình mỗi 90 phút (goal per 90) và dữ liệu bàn thắng kỳ vọng mỗi 90 phút (xG per 90). Lewandowski vượt trội về số bàn thắng thực tế, trong khi xG mỗi 90 phút của Zlatan cao hơn rõ rệt.

Tuy nhiên, khi nhìn vào lứa tiền đạo thế hệ mới trong biểu đồ dưới, chúng ta có thể thấy Haaland đang có thứ hạng rất tuyệt vời, bên cạnh những cầu thủ cũng có phong độ “khủng” khác là Mbappe, Ronaldo, Andre Silva và Messi – một số ít cái tên “đáng nhắc đến” để so sánh với tiền đạo người Na Uy (ngoài hai gã “vô đối” đã đề cập). Tuy vậy, Haaland thực sự đang có xG thấp nhất trong số những cầu thủ đã nêu tên, nhưng số bàn thắng thực tế mỗi 90 phút của anh lại cao nhất.

Chúng ta có thể nhìn nhận việc này theo một trong hai cách. Tình trạng “vượt trên kỳ vọng” trong thước đo này rồi sẽ đến lúc kết thúc và hai chỉ số trở nên cân bằng, mặc dù không có bất kỳ dấu hiệu nào trong sự nghiệp của Haaland đến hiện tại cho thấy điều đó sẽ xảy ra. Hoặc, chúng ta có thể nói rằng tiền đạo người Na Uy chỉ đơn giản là một chân sút quá “bá đạo” – đang ghi được những bàn thắng từ các cơ hội mà nhiều tiền đạo khác không thể. Có cảm giác sẽ hợp lý hơn nếu chúng ta “đặt cược” vào cách nhìn thứ hai.  

 

Trong khía cạnh này, thành tích ghi bàn của Haaland dường như sẽ là điểm khởi đầu tốt nhất. Làm thế nào mà tiền đạo người Na Uy lại có được một phong độ nổ súng mạnh mẽ đến vậy trước khung thành đối phương? 
 

Chúng ta có thể bắt đầu “dựng lên” một “bức tranh” về chủ đề này bằng cách nhìn vào bản đồ sút bóng (không tính penalty) của anh cho đến hiện tại ở mùa giải 2020/2021. 

 

Khuynh hướng thiên về việc dứt điểm ở phía bên trái của sân đấu là rất rõ ràng. Trên thực tế, hầu hết các bàn thắng mà Haaland ghi được đều đến từ cái chân trái ưa thích của anh. Nếu bạn muốn tìm kiếm một bàn thắng được ghi bằng chân phải của tiền đạo người Na Uy, bạn sẽ phải quay ngược thời gian về tận đầu tháng 11 năm ngoái. 
 

Khá khó để tìm thấy bất kỳ khuyết điểm nào trong lối chơi của Haaland khi nhìn vào bản đồ trên, bởi vì anh không chỉ sút trúng đích với một tỷ lệ cao đến ấn tượng, mà còn tuyệt vời ở chỗ rất nhiều cú sút trong số đó đã đưa bóng vào lưới. Nếu chúng ta nhìn nhận một cách khó tính, thì Haaland đang thiếu độ chính xác trong những cú sút từ trung lộ và phía bên phải sân đấu ở ngoài vòng cấm, nhưng cho đến hiện tại anh chỉ mới tung ra 6 cú dứt điểm từ các khu vực này, đó không phải là một chuyện đáng bận tâm. Đối với Dortmund ở mùa giải này, Haaland đang sút trúng đích với một tỷ lệ đáng kinh ngạc – chiếm đến 60,8% trong số những cú sút mà anh đã tung ra, và đã ghi được 31 bàn thắng từ 89 cú sút đã thực hiện ở mùa giải 2020/2021. Điều đó đồng nghĩa với hiệu suất 1 bàn từ mỗi 2,87 cú sút. 
 

Đặt phong độ này vào một context để thấy nó “khủng” đến thế nào, thì Lewandowski đã ghi 37 bàn trên mọi đấu trường ở mùa giải 2020/2021 cho Bayern, và có 46,5% trong số những cú sút mà anh đã thực hiện là đi trúng đích. Thành tích 37 pha lập công của anh đến từ 121 cú sút, đồng nghĩa với hiệu suất trung bình cứ mỗi 3,27 cú sút sẽ có 1 bàn thắng.  
 

Một trong những lý do đã biến Haaland trở thành một tiền đạo đáng sợ chính là việc anh không chỉ sở hữu khả năng sút trúng đích đáng kinh ngạc, mà còn bởi sự khó đoán của anh trong những quyết định dứt điểm. Có những bàn thắng mà Haaland đã ghi ở mùa giải này đến từ các khu vực dứt điểm rất giống nhau, nhưng anh đã đưa quả bóng đến các góc khác nhau, cột gần và cột xa, lốp bóng qua thủ môn, hoặc sút thẳng vào giữa khung thành. Khả năng dứt điểm chính xác của cầu thủ trẻ người Na Uy đã khiến anh trở nên khác biệt so với rất nhiều tiền đạo, nhưng ngoài ra còn là vì anh không có khuynh hướng dứt điểm theo một kiểu cụ thể ở một khu vực nhất định. 
 

Những tình huống dưới đây là hai trong nhiều ví dụ, và chúng ta có thể thấy vị trí của Haaland là gần y hệt nhau, cũng như vị trí của thủ môn trong mỗi tình huống, nhưng trong tình huống đầu tiên, anh đã đưa bóng đến cột xa …
 

Trong ví dụ còn lại, anh đã nhắm đến cột gần và tung ra một cú dứt điểm hoàn hảo.  

 

Cũng từ vị trí này, Haaland còn có những lần đưa bóng bay thẳng vào giữa khung thành, qua đầu thủ môn, và ở phía bên kia của cầu môn, các quyết định được anh đưa ra cũng rất đa dạng, như có thể thấy trong 4 ví dụ tiếp theo. Trong 4 bức ảnh, nơi mà những cú dứt điểm được thực hiện là rất giống nhau, và vị trí của các thủ môn cũng gần như y hệt nhau, nhưng những quyết định mà Haaland đưa ra là khác nhau.