George Weah: Từ quả bóng vàng đến tổng thống Liberia

George Weah đã sống một cuộc đời với ba giai đoạn khác nhau. Ông đã chuyển từ thời thơ ấu trong khu ổ chuột ở thủ đô Monrovia đến những sân bóng nổi tiếng nhất châu Âu và cuối cùng là trở thành tổng thống của Liberia trong nhiệm kỳ từ 2018 đến tháng 1/2024. Vậy làm thế nào để một người đàn ông được mọi người gọi với cái tên “Vua George” đạt được vị trí lãnh đạo cao nhất tại đất nước Liberia?

Thời thơ ấu

Chỉ mất chưa đầy nửa giờ lái xe để đi từ Clara Town - khu ổ chuột nơi George Weah lớn lên - đến Dinh Tổng thống của Liberia. Tuy nhiên, hai nơi này dường như là hai thế giới hoàn toàn khác biệt. George Weah đã được gửi đến Clara Town - một khu vực được xây dựng trên đầm lầy và bị bao trùm bởi bệnh tật và tình trạng quá tải dân số để sống với bà nội. Trong khi đó, cha mẹ của ông lại sống ở quận Grand Kru - một trong những khu vực kém phát triển nhất của Liberia.

Hoàn cảnh không mấy tốt đẹp này là một trong những điều kiện để khiến George Weah trở thành anh hùng với những người ủng hộ ông đến với chiếc ghế tổng thống Liberia. “Weah là một người thuộc tầng lớp bình dân, một người xuất thân từ vùng nghèo khó nhưng đã vươn lên để trở thành một người như ngày hôm nay. Weah cũng chính là một con người của quê hương Liberia, mặc dù đã trở thành một ngôi sao bóng đá nhưng lại có một tấm lòng hết mình vì đất nước cội nguồn” – Oliver Myers – một người đàn ông đang chịu cảnh thất nghiệp sống bên ngoài Monrovia chia sẻ với hãng tin Reuters về Weah.

Chính tài năng và sự quyết tâm của Weah đã mang lại cho ông con đường thoát ly khỏi Clara Town để tìm đến đỉnh cao của sự nghiệp bóng đá. Khi còn là một thiếu niên, ông đã bắt đầu chơi bóng đá chuyên nghiệp tại Liberia. Và khi sự nghiệp thể thao đã đến đà phát triển, ông đã quyết định dừng lại việc học để tập trung toàn tâm toàn ý vào việc phát triển nghề nghiệp ở môn bóng đá – một quyết định mang lại sự giàu có trước mắt nhưng lại khiến ông phải hối tiếc trong 2 thập kỷ sau đó.

Cuộc đời của một cầu thủ Châu Phi duy nhất có được Quả bóng Vàng

Cuộc đời của George Weah đã thay đổi hoàn toàn khi ở tuổi 21 ông được HLV Arsene Wenger phát hiện khi đang chơi cho một đội bóng ở Cameroon. Chính cựu huấn luyện viên của Arsenal đã đưa Weah tới với lục địa già để chơi bóng và đầu quân cho AS Monaco. Và kể từ bước đầu tiên của hành trình tại Châu Âu, Weah đã trải qua thêm rất nhiều quãng thời gian thi đấu cho các đội bóng hàng như PSG, AC Milan, Chelsea, Man City và Olympique Marseille. Trong suốt hành trình tại Châu Âu, George Weah cũng đạt được vô số danh hiệu danh giá, trong đó có một lần trở thành Cầu thủ xuất sắc nhất thế giới do FIFA bình chọn và một lần giành Quả bóng Vàng vào năm 1995.

Mặc dù có được tiếng tăm và thành công vang dội tại trời Âu, nhưng ông không bao giờ quên đi quê hương mình – nơi vẫn đang phải chìm nghỉm trong cuộc chiến khiến khoảng 250.000 thiệt mạng vào năm 1995. Thời gian đó, chính George Weah thường là người bỏ tiền túi để tài trợ cho ĐTQG nước này đi thi đấu quốc tế. Ngoài ra ông cũng đã cùng với một ngôi sao Châu Phi để sản xuất bài hát nhằm truyền bá thông điệp giúp ngăn chặn chiến tranh tại Châu Phi. Và niềm đam mê âm nhạc trong ông cũng một lần nữa được tận dụng khi ông cùng với một nhạc sĩ nổi tiếng người Ghana sản xuất một bài hát để nâng cao nhận thức của người dân về dịch Ebola vào năm 2014.

Những hành động kể trên của George Weah cho đến nay vẫn được người dân Liberia nói riêng và Châu Phi nói chung ghi nhận. “Tấm lòng của George Weah dành cho Liberia là không thể tin nổi,” – cựu đồng đội Thomas Kojo chia sẻ với Reuters. “Anh ấy luôn cố gắng để giúp đỡ các đồng đội tại ĐTQG Liberia nhằm mang lại một chút niềm tự hào cho quê hương ở đấu trường quốc tế.”

Trước khi chính thức treo giày vào năm 2003, George Weah cũng đã tham gia vào lĩnh vực từ thiện và trở thành đại sứ của Unicef và xây dựng đượng một mạng lưới chính trị cho riêng mình. Cựu tổng thống Charles Taylor – người đã từ chức vào năm 2003 đã nghi ngờ rằng George Weah nhắm tới vị trí tổng thống của mình vì hành động từ chối tháo kính râm của Weah khi đứng trước mặt tổng thống – hành động được cho là thiếu tôn trọng tột cùng với những lãnh đạo cấp cao. Và sự nghi ngờ này của ông Taylor đã đúng bởi George Weah đã thành lập Đảng đại hội thay đổi dân chủ (CDC) trước cuộc bầu cử năm 2005 của Liberia và trực tiếp tranh cử với tư cách là ứng cử viên tổng thống của Đảng này.

“Trận đấu và bàn thắng” cuối cùng của Weah

Tham vọng của ngôi sao bóng đá người Liberia đã được kể lại qua lời của Jonathan Paye-Layleh từ đơn vị BBC như sau.

“Tôi nhận ra bàn thắng cuối cùng mà George Weah muốn ghi trong cuộc đời mình chính là việc đạt được vị trí tổng thống của Liberia trong khi thực hiện một cuộc trò chuyện ngắn với người đàn ông này vào năm 2004 tại Monrovia. Lúc đó, ông vẫn đang là đại sứ thiện chí của Unicef và được giao nhiệm vụ khuyến khích những người từng tham gia chiến tranh từ bỏ con đường tội ác để trở lại việc học tập kiến thức. Thời điểm đó, tôi là thành phần của nhóm báo chí đi cùng George Weah và đoàn đại biểu của Unicef đến khu vực trung tâm để nói chuyện với những cựu binh lính đó. Chúng tôi đã trở lại với Monrovia và Weah đang tổ chức một buổi họp báo tại văn phòng Unicef – nhìn cảnh tượng lúc ấy, trông Weah giống với tư cách một chính trị gia hơn là một ngôi sao bóng đá mà chúng tôi từng biết. Khi buổi họp kết thúc, ông ấy mời tôi vào một căn phòng và chia sẻ rằng: “Đã đến lúc những người trẻ tuổi của đất nước này nên nghĩ về việc lãnh đạo đất nước.” – George Weah nói thẳng rằng ông đang có tham vọng đó, nhưng qua giọng điệu trả lời thì rõ ràng người đàn ông này đang có ý định để hiện thực hóa tham vọng kể trên.

Chính vì vậy, tôi không có gì ngạc nhiên khi một năm sau, George Weah đã tham gia vào một cuộc đua đến chiếc ghế của tống thổng Liberia. Tuy nhiên, hành trình đến chiếc ghế đó thực tế không thuận lợi cho lắm. Bởi những người yêu mến thì sẽ yêu mến hết mực, nhưng ở phe đối lập thì họ cũng chỉ trích ông không hề kém cánh bởi những thiếu hụt ông có trong quá khứ.

So với ứng cử viên Ellen Johnson Sirleaf, người từng học tại Havard thì viêc George Weah không có được bằng tốt nghiệp trung học cùng với kinh nghiệm chính trị ít ỏi đã khiến nó trở thành điểm yếu dễ dàng để các đối thủ cạnh tranh ghế tổng thống khai thác. “Trình độ & sự nổi tiếng” là dòng tít ở trang nhất của một tờ báo trước thềm cuộc bầu cử năm 2005 diễn ra tại Liberia. Và ở năm đó, trình độ của bà Sirleaf đã chiến thắng chứ không phải cái tên George Weah.

Sau thất bại ở lần tranh cử đó, George Weah vẫn rất quyết tâm để trở thành nhà lãnh đạo của đất nước vào một ngày nào đó. 4 năm sau, ông tốt nghiệp bằng quản trị kinh doanh tại Đại học DeVry ở Floria. Cùng năm đó, ông cũng tham gia tranh cử phó tổng thống nhưng lại bất thành. Nhưng sau bao nỗ lực miệt mài, bàn thắng ý nghĩa nhất cuối cùng đã đến với George Weah…

Năm 2014, ông được bầu làm thượng nghị sĩ của tỉnh Montserrado ở phía tây Liberian – nơi bao gồm cả thủ đô Monrovia. Và 2 năm sau đó, khi ông tuyên bố sẽ tranh cử tổng thống lần 2, George Weah đã nhận được những tiếng hô vang lớn từ người dân như: “George Weah là người chúng tôi muốn, George Weah là người chúng tôi muốn”. Kể từ đó, người đàn ông 51 tuổi với 3 người con đã truyền cảm hứng cho đám đông của Liberia về việc trao quyền kinh tế cho người dân dựa trên chính hoàn cảnh thời thơ ấu của mình để bác bỏ những lời chỉ trích rằng ông còn quá non trẻ để làm chính trị và lãnh đạo một đất nước.

“Khi tôi bắt đầu hành trình trở thành một cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp, tôi cũng đã từng nghe những lời tiêu cực tương tự,” George Weah chia sẻ với người dân tại Monrovia vào tháng 8 năm 2016 (theo AllAfrica.com). “Nhiều người chỉ trích tôi rằng tôi sẽ không thành công. Nhiều người lại cho rằng tôi sẽ thất bại nhưng sau cùng tôi đã bỏ ngoài tai những lời đàm tiếu đó. Tôi đã tiếp tục cố gắng và vượt qua mọi khó khăn cho đến khi trở thành một trong những huyền thoại của bóng đá mà thế giới từng chứng kiến. Và đến bây giờ, những người rêu rao đàm tiếu rằng tôi thất bại rồi sẽ phải gội tôi là một nhà lãnh đạo.”

Và cuối cùng tham vọng chính trị của George Weah đã thành hiện thực khi vào năm 2018, ông chính thức đắc cử vị trí tổng thống của Liberia – vị trí khiến những người đã từng đưa ra lời chỉ trích phải gọi ông bằng một cái tên tôn trọng hơn là “Ngài Tổng thống”.

Đến tháng 1 vừa qua, George Weah cũng đã kết thúc nhiệm kỳ 6 năm của mình trên ghế tổng thống của Liberia và nhường lại vị trí này cho Joseph Boakai. Mặc dù phải đối mặt với nhiều thách thức và khó khăn khi nhậm chức nhưng George Weah vẫn có được những thành tựu đáng kể trong nhiệm kỳ của mình như chương trình giáo dục miễn phí, chống tham nhũng, cải thiện chính sách kinh tế, phát triển nông nghiệp, tăng cường vai trò của phụ và giới trẻ đồng thời gia tăng hợp tác quốc tế với các quốc gia phát triển.

Có những thành tựu và cũng có cả những điều thiếu xót trong nhiệm kỳ, tuy nhiên những gì George Weah đã trải qua kể từ khi còn là một câu bé sống trong khu vực nghèo khó đến cầu thủ bóng đá nổi tiếng thế giới và cuối cùng là nhà lãnh đạo của quốc gia đã là quá đủ để cho nó thành một câu chuyện truyền cảm hứng đầy ấn tượng cho những người trẻ ngày nay.

Nguồn: George Weah: From footballer to Liberia's president (BBC)