Tháng 9/2018, Edu Gaspar có mặt tại Gala trao giải The Best FIFA với tư cách là đại sứ của CBF - LĐBĐ Brazil. Chuẩn bị ra về thì Edu chạm mặt những người quen cũ: Unai Emery và Raul Sanllehi, hai nhân vật quan trọng của CLB Arsenal.
Edu biết Raul Sanllehi từ hồi ông này còn làm Giám đốc Thể thao Barca trong khi Emery từng là HLV Valencia trong mùa giải cuối cùng (2008/09) của tiền vệ này ở “Los Che”. Bộ ba đã nói chuyện rất lâu hôm ấy. Chủ đề chính tất nhiên là về Arsenal.
Đối với Edu, tái hồi Arsenal hồi tháng Bảy 2019, với tư cách là Giám đốc kỹ thuật đầu tiên trong lịch sử “Pháo thủ” hệt như trở về nhà vậy. Đó là CLB mà anh từng có hơn 4 năm gắn bó, giành 2 chức vô địch Premier League, 2 FA Cup. Edu, nếu chúng ta vẫn chưa quên là một trong những thành viên của đội hình bất bại “The Invincibles” 2003/04. Như Edu luôn thừa nhận, Arsenal mãi mãi là một phần vô cùng đặc biệt trong tim anh.
Kế hoạch mà Edu hướng đến khi trở về Arsenal là gầy dựng lại tinh thần chiến thắng của tập thể “The Invincibles” mà anh từng là một phần của nó. Arsenal-của-Edu theo đó sẽ là đội bóng có sự kết hợp hoàn hảo giữa những sản phẩm xuất sắc nhất của Học viện cùng một vài ngôi sao hàng đầu có phẩm chất lãnh đạo, chơi thứ bóng đá hấp dẫn với nền móng là hệ tư tưởng Arsene Wenger.
Thế nên, hẳn Edu phải đau lắm khi chứng kiến đội bóng của anh đang vật lộn trong một cuộc khủng hoảng chưa từng có tại Emirates. Ngay lúc này, kể cả khi Arsenal vừa kết thúc chuỗi trận thảm hại bằng thắng lợi trước Chelsea, những gì Edu theo đuổi vẫn còn ở rất xa.
Thật khó có thể chỉ ra đâu là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng thảm hại của Arsenal mùa này, đặc biệt là tại đấu trường chính Premier League, nơi “Pháo thủ” có sự khởi đầu tệ nhất trong gần 4 thập kỷ qua. Nhưng Edu đương nhiên khó thoát khỏi những mùi dùi chỉ trích.
Mô hình tuyển dụng nhân lực (cầu thủ) cho Arsenal của Edu, về lý thuyết, đã và đang hoạt động tốt. Nhưng sự hiệu quả trên sân cỏ, từ những thường vụ quan trọng nhất mà anh thực hiện Hè qua lại không được như kỳ vọng. Tổng giám đốc bóng đá Sanllehi đã chia tay Arsenal hồi tháng Tám và vì thế Edu là người phải chịu trách nhiệm cao nhất.
***********
Mùa Đông 2018, Sanllehi tin rằng, một giám đốc kỹ thuật chính là mảnh ghép cuối cùng còn thiếu để Arsenal có thể tìm lại đỉnh cao. Trước đó, Sven Mislintat được Ivan Gazidis nhắm cho vị trí này. Nhưng trong quan điểm của Tổng giám đốc bóng đá Sanllehi, Mislintat thiếu một vài tiêu chí quan trọng để phù hợp với vai trò mới. Ngay khi Mislintat quyết định rời Arsenal, Sanllehi bắt đầu lên kế hoạch tìm kiếm ứng viên cho vị trí giám đốc kỹ thuật đầu tiên trong lịch sử CLB.
Một danh sách khoảng nửa tá ứng viên được trình lên Sanllehi. Có tên Edu. Ở tuổi 42, Edu đã có 5 năm (2011-2016) kinh nghiệm làm giám đốc thể thao Corinthians, một CLB hàng đầu Brazil, có hơn 25 triệu fan. Đấy cũng là giai đoạn hoàng kim của Corinthians với chức vô địch Serie A Brazil, Copa Libertadores và FIFA Club World Cup.
Rời Corinthians, Edu sắm vai chuyên gia điều phối của đội tuyển quốc gia Brazil, dưới thời HLV Tite. Anh đóng vai trò lớn trong việc áp dụng công nghệ đánh giá hiệu suất cầu thủ vào các giáo án tập luyện của Selecao. Thành tựu lớn nhất chính là chức vô địch Copa America 2019.
Bản CV của Edu thực sự gây ấn tượng mạnh với Arsenal và Sanllehi. Chưa kể anh còn là thành viên của “Pháo thủ” trong giai đoạn thành công nhất lịch sử CLB. Điểm trừ duy nhất: Edu không có kinh nghiệm làm việc ở thị trường cầu thủ châu Âu.
“Anh ấy là một người vô cùng điềm tĩnh, chính trực và rất giỏi giao tế, luôn khiến người đối diện cảm thấy thoải mái” – một nhân viên của Arsenal nói với The Athletic. “Lẽ ra Edu phải làm giám đốc kỹ thuật của Arsenal từ lâu rồi mới phải. Nghe có vẻ buồn cười nhưng anh ấy sinh ra là để đảm nhiệm công việc này”.
“Cứng rắn và mạnh mẽ” là những phẩm chất khác để nói về Edu – giám đốc kỹ thuật. Đó là lý do Edu còn được giao nhiệm vụ giám sát vấn đề kỷ luật của đội bóng. Những án phạt mùa này, với Willian (tới Dubai không xin phép CLB) và Aubameyang (bỏ lỡ một cuộc kiểm tra covid-19) cho thấy Edu không hề nương tay với bất kỳ ngôi sao nào.
Kỹ năng giao tiếp, khả năng xử lý các vấn đề truyền thông nhạy bén và uyển chuyển của Edu đã giúp giảm bớt áp lực không ít cho HLV trưởng Mikel Arteta trong chuỗi ngày gian khó vừa qua.
********
Phân cấp quyền lực của Arsenal thời hậu Wenger, thời điểm Edu tái hồi CLB, là rất rõ ràng: Sanllehi là Tổng giám đốc bóng đá (Head of Football), Emery là HLV và anh đảm nhiệm vai trò giám đốc kỹ thuật.
Dù vậy, Edu không tham gia quá nhiều vào các hoạt động chuyển nhượng của Arsenal trong kỳ chuyển nhượng Hè 2019. Tuyên bố công khai trên các phương tiện truyền thông, Sanllehi khẳng định ông muốn Edu có thời gian để thích nghi với vai trò và môi trường mới.
Ưu tiên chuyển nhượng của Emery trong “cửa sổ Hè 2019” là 1 trung vệ chất lượng và một cầu thủ chạy cánh có tiềm năng trở thành ngôi sao hàng đầu. Nicolas Pepe và Gabriel Magalhães (Lille) là những ứng viên đầu bảng. Thương vụ Pepe được giải quyết gọn gàng nhưng Gabriel thì không. Quan điểm cuối cùng của chủ sở hữu Lille – Gerard Lopez là CLB này cần Gabriel ở lại thêm 1 mùa giải.
Việc thủ quân Laurent Koscielny bất ngờ dứt áo ra đi, gia nhập Bordeaux đặt Arsenal vào tình thể phải bổ sung gấp một trung vệ. Đây chính là thời điểm mà giá trị của Edu tỏa sáng. Edu có quan hệ cá nhân cực tốt với Kia Joorabchian, đại diện của David Luiz. Trong khi trung vệ đồng hương thì Edu đã từng có thời gian làm việc cùng trong quãng thời gian đảm nhiệm vai trò chuyên gia điều phối ở đội tuyển Brazil.
Luiz trở thành chữ ký cuối cùng trong phiên chợ Hè 2019 của Arsenal, đóng vai trò quan trọng trong thắng lợi ở FA Cup mùa trước và hiện là cầu thủ có tiếng nói bậc nhất phòng thay đồ “Pháo thủ”.
Tuy nhiên, trong 18 tháng làm Giám đốc kỹ thuật Arsenal, Edu đã đưa về Emirates tới 3 cầu thủ là-thân-chủ của Kia Joorabchian. Ngoài Luiz còn có Cedric Soares (tháng 1/2020) và Willian (Hè qua). Với những đóng góp hạn chế của 2 cái tên sau, Edu đang chịu rất nhiều chỉ trích. Thậm chí có luồng quan điểm cho rằng, anh đã lạm dụng vai trò của mình ở Arsenal để giúp người bạn thân Kia Joorabchian kiếm chác.
Sanllehi là người đưa ra khuyến nghị cuối cùng với Hội đồng quản trị Arsenal về việc sa thải Unai Emery nhưng Edu được cho là đóng vai trò quan trọng nhất trong tiến trình này. Edu sau đó được giao toàn quyền việc tuyển dụng HLV mới cho Arsenal. Từ lên danh sách ứng viên, đóng vai trò quan trọng trong các cuộc phỏng vấn. Tiêu chí tuyển dụng quan trọng nhất: ứng viên phải là người có thể kết hợp ăn ý với giám đốc kỹ thuật CLB.
(còn nữa)
Lược dịch: Edu’s moment of truth (James McNicholas & David Ornstein – The Athletic)