Ederson: Đôi chân vàng trong làng thủ môn

Kể từ khi bắt đầu sự nghiệp huấn luyện, Pep Guardiola vẫn luôn kiên định với triết lý của mình. Chiến lược gia người Tây Ban Nha luôn yêu cầu đội bóng của mình triển khai bóng từ hàng phòng ngự, mà điểm xuất phát chính là thủ môn. Do đó, thủ môn trong đội hình của Guardiola phải là một người sở hữu khả năng xử lý bóng bằng chân tốt, không chỉ là những đường chuyền triển khai khi có bóng, mà còn là những tình huống xử lý khi gặp áp lực để làm sao đội bóng vẫn duy trì quyền kiểm soát.

 

Thập niên 2010, xu thế là thủ môn ngày càng phải tham gia trực tiếp vào lối chơi của đội bóng mình, nói cách khác là thủ môn phải có đóng góp mang tính chủ động (triển khai bóng) thay vì chỉ là những tình huống bị động (cản phá, cứu thua). Manuel Neuer có thể coi là mẫu “thủ môn quét” (Sweeper-keeper) số một của thập niên 2010, một người vừa xuất sắc trong phản xạ, cản phá lẫn chủ động lao ra ngoài vòng cấm địa hoặc sử dụng chân triển khai tấn công. 

 

Sau khi rời Bayern Munich để tới Manchester City, Guardiola không còn một con người “toàn năng” như Neuer ở trong khung gỗ nữa. Tuy nhiên, là một người luôn kiên định với triết lý của mình, một trong những việc đầu tiên ông làm sau khi tới đội bóng chủ sân Etihad chính là thông báo cho Joe Hart biết anh không đáp đủ yêu cầu. Hart là mẫu thủ môn kiểu cũ, một người chỉ mạnh ở khả năng phản xạ, cản phá, cứu thua thay vì đóng góp vào lối chơi chung. 

 

Chính vì vậy, dù là người gác đền số một của đội tuyển Anh lẫn Manchester City suốt một thời gian dài, Hart bị gạt ra khỏi kế hoạch và được đem tới Torino theo dạng cho mượn ở mùa giải 2016/2017. Kể từ đó,  anh không có thêm lần nào khoác áo Man City nữa. Người thay thế cho Hart là Claudio Bravo, một mẫu “thủ môn quét” giỏi chơi chân như Guardiola mong muốn. Nhìn tổng thể, Bravo khi đó là một trong những thủ môn xuất sắc nhất thế giới với phong độ tuyệt vời tại Barcelona. Tuy nhiên, kể từ khi đến Manchester City, phong độ của thủ thành người Chile sa sút rất nhiều.

 

Một trong những màn trình diễn tệ nhất của Bravo đó là trận thua 0-4 của Man City trước Barcelona. Phút 52, anh thực hiện một đường chuyền sai địa chỉ, bóng đến thẳng chân của Luis Suarez. Sau đó, anh ngăn chặn bằng tay tay ở ngoài vòng cấm với cú lốp bóng của tiền đạo người Uruguay, hệ quả là phải nhận thẻ đỏ trực tiếp. Mùa bóng đó, Bravo mắc rất nhiều sai lầm. Song, Pep Guardiola luôn kiên định với triết lý của mình: “Tôi rất tiếc nhưng chắc chắn cho đến ngày cuối cùng của sự nghiệp huấn luyện, đội bóng của tôi vẫn sẽ triển khai bóng bắt đầu từ vị trí của thủ môn”.

 

Và đó là lý do mà mùa hè 2017, Manchester City đã chi ra 34,9 triệu bảng để chiêu mộ Ederson từ Benfica nhằm thay thế Bravo. Ederson chính xác là mẫu thủ môn mà Pep Guardiola mong muốn. Đi kèm những tình huống phản xạ, cản phá, khả năng sử lý bóng bằng chân là một điểm cộng rất lớn của thủ thành người Brazil. Trong lần cuối cùng ra sân cho Benfica, anh có một đường kiến tạo từ tình huống phát bóng ở vòng cấm sân nhà cho Raul Jimenez ghi bàn. 

 

“Nhiều người không nhận ra là sẽ không tính việt vị trong một tình huống phát bóng lên của thủ môn. Khi đó, hàng phòng ngự của Vitoria Guimaraes dâng cao, Ederson nhận thấy họ đang rất tĩnh nên quyết định thực hiện một cú phất bổng cho Jimenez ghi bàn”, Julio Cesar – người lúc đó đang là thủ môn dự bị ở Benfica chia sẻ.

 

Cựu thủ môn của Inter Milan thời điểm ấy đang những năm tháng cuối trong sự nghiệp. Phong độ của anh đã hồi sinh sau quãng thời gian hết sức ảm đạm ở Queens Park Rangers. Tuy nhiên, mùa giải 2016/2017, Ederson bắt đầu chiếm được suất bắt chính của người đàn anh, song Cesar không hề cảm thấy chịu về điều đó, bởi anh hiểu tiềm năng của đàn em. Trận đấu đầu tiên của Ederson cho Benfica chính là khi anh bắt thay cho Cesar bị dính chấn thương ở mùa giải 2015/2016, và đó là một trận đấu rất lớn – trận derby thủ đô Lisbon với Sporting CP.

 

Thời điểm đó, Ederson mới 22 tuổi và vẫn chưa được thi đấu quá nhiều. Tuy nhiên suốt cả trận đấu, anh thể hiện sự điềm tĩnh đáng kinh ngạc so với độ tuổi đó và giúp Benfica giành chiến thắng 1-0. Cách đây vài năn nhà báo Tom Kundert của ESPN chia sẻ về trận đấu đó: “Sự điềm tĩnh của cậu ấy thật đáng kinh ngạc. Sự điềm tĩnh ngay cả trong những trận đấu lớn nhất như khi đá trận đầu tiên ở giải VĐQG, hơn nữa đó lại là trận đấu có tính then chốt và còn là trận derby Lisbon trên sân Alvalade của Sporting đã nhanh chóng khẳng định vị thế của Ederson.

 

Không gì có thể khiến Ederson nao núng. Ngoài ra cậu ấy cũng vô cùng tập trung. Thi đấu cho Benfica ở vị trí thủ môn hầu hết trận đấu bạn sẽ chỉ cần thực hiện 1-2 pha cứu thua. Tuy nhiên, Ederson luôn hết sức tập trung. Hết lần này đến lần khác, cậu ấy thực hiện những pha cứu thua ở những trận đấu chặt chẽ nhất. Tôi thực sự tin rằng Benfica sẽ không thể nào đoạt được hai chức VĐQG gần nhất nếu không có Ederson”.

 

Khả năng sử dụng chân tốt của Ederson bắt đầu từ nhiều lý do, trước hết một phần từ bộ môn futsal. Victor Severo - một người bạn từ thưở ấu thơ ở Osasco, cũng đã từng ở học viện của Sao Paulo và sống với gia đình của Ederson tại Cheshire - chia sẻ: “Nó giúp anh ấy rất nhiều. Anh ấy đã từng thi đấu với vai trò của một 'goleiro-linha' (hay còn được gọi là “cầu thủ thứ năm”, chỉ một thủ môn tham gia triển khai tấn công cùng các cầu thủ phía trên) để tận dụng khả năng từ những cú dứt điểm uy lực. 

 

Chính vì thế, chiến thuật chính của chúng tôi là tạo khoảng trống để anh ấy băng lên từ vòng cấm và sút bóng. Anh ấy sử dụng chân rất giỏi và từng thách thức ngôi vị chân sút số 1.”

 

Trong khi đó, khi Ederson gia nhập Sao Paulo vào năm 2009, đội bóng này đang có kế hoạch đào tạo ra người thay thế thủ thành huyền thoại Rogerio Ceni – người đã ghi 131 bàn thắng sau 25 năm khoác áo Sao Paulo. Khi đó, các bài tập của đội bóng với thủ môn tập trung rất nhiều vào khả năng sử dụng chân. Cần phải nói thêm Ceni chính là thần tượng của Ederson. Anh đã xem và nghiên cứu rất nhiều khả năng cứu thua cũng như triển khai bóng từ hàng phòng ngự của Ceni. Luiz Batista da Silva Junior - HLV thủ môn của đội trẻ Sao Paulo - chia sẻ: “Mặc dù rất rụt rè nhưng Ederson luôn chú ý tập trung đến tất cả các bài tập và học hỏi mọi thứ rất nhanh”.

 

Đó chính là những nền tảng để Ederson đi một hành trình tuyệt vời trong sự nghiệp, để giờ đây anh đang là một trong những đôi chân vàng của làng thủ môn. Trong một chia sẻ trên tạp chí FourFourTwo, khi được hỏi ai hay hơn giữa Alisson và Ederson, cựu thủ thành Brazil Heurelho Gomes khẳng định: "Cả hai đều là những thủ môn xuất sắc, nhưng có lẽ Ederson toàn diện hơn bởi khả năng sử dụng chân tuyệt vời. Alisson cũng biết dùng chân, đó là điều chắc chắn, nhưng Ederson biết cách thực hiện những đường chuyền dài chính xác, mạnh mẽ và đầy ấn tượng. 

 

Cậu ấy không chỉ biết chuyền ngắn mà còn có thể đưa trái bóng đến cầu thủ 'số 9', tất cả chúng ta đều liên tục thấy điều đó. Vì cả hai đều sở hữu khả năng cứu thua xuất sắc nên kỹ năng sử dụng chân giúp Ederson nhỉnh hơn một chút".

 

Ở tuổi 28, Ederson vẫn còn rất nhiều điều có thể chinh phục trong mục tiêu của mình.