Deco: tác phẩm nghệ thuật của Bồ Đào Nha

Khi tìm định nghĩa cho thuật ngữ Art Deco, chúng ta có thể đọc được những dòng sau: "Art Deco là một loại hình kiến trúc kết hợp giữa kiến trúc đương đại và bàn tay khéo léo của những nghệ sĩ hàng đầu. Trong những ngày đầu của nó, Art Deco được cho là biểu tượng của sự sang trọng, quý phái và một niềm tin sắt đá vào những tiến bộ khoa học hiện đại."

 

Trong bóng đá hiện đại, đôi lúc chúng ta cũng tìm được những ví dụ như thế, những đội bóng mà khi nhìn vào, chúng ta có thể thấy ngay được sự kết hợp tuyệt vời của sự cổ điển và tính hiện đại trong lối chơi. Một ví dụ rõ ràng nhất cho điều này đó chính là Italy của kỳ Euro vừa rồi, một sự kết hợp đầy chắc chắn của Catenaccio với đại diện là Giorgio Chiellini, Leonardo Bonucci và Gianluigi Donnarumma, cùng với đó là tốc độ đáng kinh ngạc và sự thanh thoát của những cái tên như Lorenzo Insigne hay Federico Chiesa ở hàng công.

 

Ở bình diện cá nhân, chúng ta cũng có một cái tên như thế, một cái tên đã nổi tiếng đến mức mỗi khi nhắc đến tên, người ta sẽ biết ngay anh từng thi đấu cho đội bóng nào và từng có những danh hiệu gì trong quá khứ cũng như hiện tại. Đó là một cái tên để lại bao nuối tiếc khi cho đến lúc anh giải nghệ, cầu thủ này vẫn chưa thể đạt được một danh hiệu nào ở cấp đội tuyển quốc gia. Người được nhắc đến ở đây chính là  Anderson Luís de Souza, hay còn được biết dưới tên gọi Deco. 

 

 

Sinh ra ở Sao Bernando Do Campo, Deco bắt đầu sự nghiệp của mình khi còn là một cậu bé thiếu niên trong màu áo Corinthians ở Cup Copa Sao Paulo De Futebol Junior. Tuy nhiên, phải đến năm 1997, tức năm Deco 20 tuổi, tài năng của anh mới chính thức được giới làm bóng đá Châu Âu để ý tới. 

 

Ngay lập tức, Benfica, một trong những đội bóng có tiềm lực tài chính và quyền lực mạnh mẽ nhất bóng đá Bồ Đào Nha khi đó, đã đem anh về sau khi tuyển trạch viên kỳ cựu của họ, Toni, đã đề nghị họ ký ngay với cậu bé mà ông cho là tài năng sáng giá nhất Brazil này.  Và thế là vào tháng 6 năm 1997, Benfica đã ký kết ngay với tài năng trẻ 20 tuổi này từ CSA. Tuy nhiên, ở khoảng thời gian đầu, Benfica cho Deco thi đấu ở Alverca chứ không vội đưa anh lên đội một. 

 

Ngay khi chuyển đến Alverca, tài năng trẻ này đã ghi được 13 bàn sau 32 trận đấu, một thành tích tưởng như đã giúp Deco có chân trong đội một. Tuy nhiên, mọi thứ lại không hề dễ dàng như chàng trai 20 tuổi tới từ Brazil này.

 

Trong một bài trả lời thư của người hâm mộ cho tờ Four Four Two, khi được một người hâm mộ hỏi về những tâm tư khi mới chuyển đến Bồ Đào Nha cũng như cảm nghĩ của anh về việc bị cho mượn quá sớm như thế, Deco đã trả lời một cách thẳng thắn: "Ban đầu khó khăn lắm, vì ngày đó làm gì có thông tin nhiều như bây giờ. Tôi còn chẳng biết được mình sẽ ra sao khi đến đó cơ. Tôi biết một ít về Porto, nhưng Bồ Đào Nha thì không. 

 

Tôi chỉ biết qua ông của tôi, người sinh ra ở đó, nhưng mấy cái mẩu chuyện đó đã cũ lắm rồi. Lúc đó tôi có 19 tuổi. Vừa đến Bồ Đào Nha, họ đã nói với tôi rằng tôi sẽ chơi ở Benfica, bỗng dưng họ đẩy tôi vào Alverca, một CLB nhỏ. Như tôi đã nói, mọi thứ ban đầu rất khó khăn. Tuy nhiên, tôi cũng có rất nhiều người bạn giúp đỡ tôi ở thời điểm đó."

 

Tuy nhiên, cũng trong cuộc phỏng vấn đó, Deco cũng chia sẻ rằng anh không hề hối hận với những gì mình đã lựa chọn dù lựa chọn chuyển đến Bồ Đào Nha này không hề nằm trong kế hoạch của anh. Cụ thể, Deco đã chia sẻ: "Hồi đó tôi đang thi đấu ở Corinthians và đang xây dựng được sự nghiệp ở Brazil. Khi đó, tôi vẫn chưa thể quyết định tương lai của mình. Thế rồi, HLV đến nói với tôi rằng tôi cần phải đến Bồ Đào Nha. Lúc đó, tôi vẫn còn lưỡng lự vì đang nghĩ đến việc ở lại Brazil. Thế nhưng sau đó, quyết định này của tôi lại cho thấy nó chính là quyết định đúng đắn nhất cho sự nghiệp của tôi."

 

 

Sau khi không thể chứng tỏ cho Benfica thấy rằng anh là một bản hợp đồng có chất lượng, CLB áo đỏ quyết định bán tài năng trẻ người Bồ Đào Nha này cho Porto với mức giá rẻ mạt, 8 triệu Euro. Quyết định này khiến ban lãnh đạo Benfica bị chỉ trích nặng nề sau đó, đặc biệt là bởi Antonio Simoes, người cho rằng đây là một "sai lầm lịch sử". Còn Toni, người đã phát hiện ra anh, thì lại cho rằng đáng lẽ ra Benfica nên giữ chân Deco lại như một sự thay thế hợp lý cho Rui Costa, người khi đó đã chuyển đến Fiorentina. Và những gì diễn ra sau đó đã chứng minh những lời nhận xét của cả hai người này đúng như thế nào.

 

Ngay khi đến với Porto, Deco đã cho thấy anh là đứa con của những kỷ lục khi trở thành cầu thủ ghi bàn nhanh nhất lịch sử CLB ở giây thứ 28 của trận gặp Molde ở Champions League mùa giải 1998/1999. Tuy nhiên, đó mới chỉ là khởi đầu cho chuỗi ngày anh trở thành huyền thoại của sân Estadio Do Dragao.

 

Có thể nói, quãng thời gian làm việc chung với Jose Mourinho chính là quãng thời gian mà Deco hạnh phúc nhất trong suốt thời làm cầu thủ. Đầu tiên, ở mùa giải 2002-2003, anh cùng với HLV người Bồ Đào Nha giành được cú ăn 3 lịch sử với đội bóng này, đầu tiên đó là chức vô địch Primeira Liga sau khi bỏ xa Benfica, đội bóng đã "dứt tình" với anh, tới 11 điểm trên bảng xếp hạng. Sau đó là chức vô địch Taca De Portugal sau khi đánh bại União de Leiria ở trận chung kết trên sân Estadio Nacional. Cuối cùng, đó là chức vô địch UEFA Cup sau khi đánh bại Celtic của Henrik Larsson trên sân Estadio Olimpico Sevilla ở trận đấu cuối cùng. 

 

Tuy nhiên, đỉnh cao của anh dưới thời HLV Jose Mourinho vẫn là chức vô địch Champions League ở mùa giải sau đó, một chức vô địch mà Deco luôn cho rằng chính là đỉnh cao sự nghiệp của anh.

 

Để nói về ông thầy của mình, Deco đã mô tả ông như một HLV có nhãn quan chiến thuật cực kỳ nhạy bén. Cụ thể , khi được yêu cầu đưa ra một nhận xét về ông thầy đồng hương, Deco đã chia sẻ như sau:  "Ông ấy đã đem lại những khác biệt, những  tư tưởng mới và một sự tự tin để giành chiến thắng với 1 CLB Bồ Đào Nha. Mourinho có lẽ đã nghiên cứu bóng đá rất lâu năm rồi, thậm chí bỏ thời gian để nghiên cứu các đội khác. 

 

Thực sự đáng nể khi thấy rằng những gì chúng tôi tập luyện trên sân sẽ lập tức xảy ra trên sân đấu, một điều chắc chắn sẽ giúp xây dựng nên sự tự tin cho các cầu thủ vào HLV của mình. Khi bạn chuẩn bị kỹ càng cho từng tình huống có thể diễn ra, điều đó cũng đồng nghĩa với việc bạn đã chuẩn bị tốt hơn các đội bóng khác."

 

Tuy nhiên, cũng trong cuộc phỏng vấn ấy, Deco cũng cho biết thêm rằng điểm yếu lớn nhất của Jose Mourinho chính là tính cách hiếu thắng đến mức cực đoan của ông thầy người Bồ Đào Nha. Cụ thể, tiền vệ này chia sẻ: "Mourinho là một nhà vô địch. Vì vậy, ông ấy rất khó chấp nhận thất bại hoặc những kết quả không đúng ý ông ấy. Tuy nhiên, tôi ít khi thấy ông ấy nổi nóng. Tuy nhiên, đúng là ông ấy rất khó chấp nhận những thất bại mà ông ấy gặp phải."

 

 

Là một cầu thủ lẫy lừng ở cấp độ CLB, nhưng khi về với đội tuyển quốc gia, Deco, cũng giống như những cầu thủ Bồ Đào Nha cùng thế hệ như Simao Sabrosa, Rui Costa hay Luis Figo, đều không thể đạt được dù chỉ là một danh hiệu nào trong màu áo bã trầu. Một điều có phần nhiều xuất phát từ số phận nhiều hơn là bản thân Deco.

 

Ở lần đầu tiên lên chơi cho Bồ Đào Nha ở một sân chơi lớn, đó là Euro 2004, Deco cùng các đồng đội đã thi đấu rất tốt ở mọi trận đấu, giành được mọi chiến thắng trước các đối thủ họ gặp trên đường đi, chỉ trừ một cái tên duy nhất, đó chính là Hy Lạp của HLV Otto Rehhagel. Đau đớn hơn cho Bồ Đào Nha của anh, một trong hai thất bại này của họ chính là trận chung kết trên sân Estadio Da Luz, trận đấu mà Bồ Đào Nha gần như không thể xuyên thủng được bức tường phòng ngự kiên cố của ĐT Hy Lạp.

 

Có thể nói, thất bại ở Euro 2004 đã trở thành cái dớp đeo đẳng Deco cho tới ngày anh kết thúc sự nghiệp. Sau kỳ Euro năm đó, Bồ Đào Nha của anh tiếp tục trượt ngã trước cổng thiên đường ở bán kết sau khi để thua Pháp nhờ bàn thắng trên chấm phạt đền của Zinedine Zidane ở phút 33. Sau đó, họ lại tiếp tục để thua người Đức ở trận tranh hạng 3 với tỷ số 3-1. 

 

Tiếp theo, ở Euro 2008, Bồ Đào Nha của anh lại tiếp tục phải dừng bước trước người Đức, nhưng lần này lả ở tứ kết. Cuối cùng, đó là World Cup 2010, kỳ World Cup mà người Bồ Đào Nha lại một lần nữa nói lời chia tay ở trận tứ kết trước người hàng xóm ở bán đảo Iberia, Tây Ban Nha, đội bóng sau đó trở thành nhà vô địch của giải đấu.

 

Dù có một sự nghiệp đầy rẫy những thất bại trong màu áo ĐTQG, nhưng Deco vẫn cho rằng anh chưa bao giờ hối hận khi lựa chọn Bồ Đào Nha. Khi được hỏi liệu có hối hận với quyết định gia nhập đội tuyển Bồ Đào Nha hay không, Deco đã chia sẻ: "Không, không hề có sự hối hạn nào hết. Nhiều người đã hỏi tôi về điều đó, nhưng đó là quyết định tôi đã đưa ra trước đây. Tôi quyết định như thế vì những mối quan hệ sâu đậm mà tôi có được với Bồ Đào Nha cũng như con người nơi đây."

 

Với những gì mà Deco đã trải qua, cùng với đó là việc được làm việc với Jose Mourinho, một danh sư của bóng đá hiện đại, và Luiz Felipe Scolari, đồng hương và là nhà vô địch World Cup 2002, có thể tóm gọn sự nghiệp của Deco trong hai chữ, đó là "viên mãn". Nếu có chút gì đó tiếc nuối cho anh, thì đó là việc Deco vẫn chưa thể tìm được một danh hiệu nào ở cấp độ ĐTQG, một nỗi buồn mà các huyền thoại của đội tuyển màu áo bã trầu như Figo, Rui Costa hay Simao Sabrosa cũng từng trải qua với Deco.