Bạn có bao giờ nghĩ việc sử dụng một bộ phận như… chiếc mông lại có thể có giá trị quan trọng trong việc chơi bóng? Sự thật là có thể. Tại vòng chung kết Euro 2020 đang diễn ra có những ví dụ minh họa cho điều đó. Trên The Athletic, cựu tiền vệ Yaya Toure phân tích khía cạnh thú vị này.
Ảnh: Getty Images
Trước khi đến Manchester City, tôi đã chơi bóng ở Bỉ, Ukraine, Hy Lạp, Pháp và Tây Ban Nha, những giải đấu khác nhau với trình độ kỹ năng và phong cách chơi bóng khác nhau, nhưng sự khác biệt lớn nhất của bóng đá Anh so với bất kỳ giải đấu nào khác tại châu Âu nằm ở khía cạnh thể chất.
Khi bạn chơi bóng ở Anh, cường độ của cuộc chơi, đặc biệt là ở trung tuyến, có thể khiến bạn cảm thấy kinh ngạc. Các cầu thủ Anh luôn cố lao vào bạn từ mọi góc độ ngay khi bạn có bóng. Họ cố lao vào bạn thật nhanh và đẩy bạn, đặc biệt là ngay trong những phút đầu tiên, nhằm khiến bạn bị sốc và xem cách mà bạn sẽ phản ứng.
Ở Tây Ban Nha, nếu tôi nhận bóng từ hậu vệ, tôi có cảm giác mình sẽ có 10 giây để xử lý nó. Còn ở Anh, trước các cầu thủ Anh, thời gian để xử lý bóng mà bạn có sẽ ít hơn rất nhiều, có thể là 3 giây trước khi có ai đó cố cướp nó khỏi bạn.
Trong những trận đấu đầu tiên của mình ở Man City, tôi đã gặp một chút vấn đề – tôi nhận bóng từ hậu vệ trong tư thế quay lưng lại với vòng tròn trung tâm sân đấu và ngay sau đó… BAM! Đối phương sẽ lao đến từ phía sau và anh ta sẽ cướp bóng khỏi tôi. Điều này đã liên tục xảy ra trong những trận đấu đầu tiên đó. Tôi vốn là một gã bự con, nhưng trong mọi trận đấu đều sẽ có ai đó cố làm điều tương tự khi tôi không để ý và… BAM! Tôi đã nghĩ: “Mình phải làm gì đây? Mình của hiện tại không thể nào chơi bóng ở đây được!”
Khi đó, tôi đã nhận được sự giúp đỡ rất nhiệt tình từ một trong các chuyên gia thể chất tại Man City, người đã giải thích vấn đề này cho tôi một cách thật đơn giản. Ông ấy bảo: “Cậu vốn đã là một tay bự con, nhưng cậu cần phải làm gì đó để khắc phục tình trạng bị sốc khi đối thủ lao vào mình trong lúc cậu kiểm soát bóng. Chúng tôi cần xây dựng các cơ bắp có thể giúp cậu đối phó với chuyện này. Chúng tôi cần xây dựng sức mạnh ở phần mông và hông của cậu.”
Nghe có vẻ rất buồn cười, nhưng cặp mông của bạn có thể trở thành một “công cụ” cực kỳ quan trọng khi bạn chơi bóng.
Tôi chắc rằng rất nhiều người trong số các bạn đã xem trận đấu của đội tuyển Anh và đội tuyển Scotland diễn ra gần đây tại Euro. Điều khiến tôi ấn tượng nhất trong trận đấu này là sự kỷ luật của John McGinn ở trung tuyến, cậu ấy nhận bóng từ hàng thủ và bảo vệ nó khỏi các cầu thủ Anh trước khi thực hiện những đường chuyền.
Nếu bạn nhìn vào một bức ảnh của McGinn, bạn có thể nhận thấy cậu ấy sở hữu đôi chân và phần hông cực kỳ mạnh mẽ, và có những lúc bạn có thể thấy cậu ấy nhận bóng trong tư thế quay lưng lại với một cầu thủ Anh, “đánh hơi” được sự nguy hiểm đang đến và sau đó dùng mông của mình để che chắn quả bóng khỏi đối thủ. Cặp mông có vai trò vô cùng quan trọng, bởi vì nó có thể tạo ra một khoảng cách giữa bạn và một cầu thủ đối phương, nhờ đó bạn sẽ có được nhiều thời gian hơn để kiểm soát và xử lý bóng.
Ảnh: Getty Images
Có rất nhiều “cao thủ” về kỹ năng sử dụng mông đang thi đấu tại kỳ Euro 2020 này.
Có thể các cổ động viên của Manchester City vẫn còn nhớ về một khoảnh khắc trong một trận derby thành Manchester diễn ra vào năm 2018, khi Raheem Sterling đưa bóng đến cột cờ góc vào cuối trận. Hai hoặc ba cầu thủ đã lao đến nhằm cướp bóng khỏi cậu ấy, nhưng cậu ấy đã xoay sở thành công trước họ. Cách cậu ấy làm điều đó – với những chuyển động lắt léo, nhanh nhẹn cùng phần hông hạ thấp và đặt cả hai chân xuống mặt sân – một lần nữa, hình ảnh này đã cho thấy giá trị của việc sử dụng mông để bảo vệ quả bóng.
Khi còn là đồng đội của nhau tại Man City, tôi thường gọi Raheem là “người lùn”, nhưng phần hông, đôi chân và cặp mông của cậu ấy cực kỳ mạnh mẽ, vậy nên khi ở trong một tình huống như vậy, rất khó để đối thủ cướp được quả bóng khỏi cậu ấy. Sự phát triển của Raheem từ “phiên bản” vừa gia nhập Man City cho đến cậu ấy của hiện tại là vô cùng ấn tượng. Trong trận đấu đầu tiên của đội tuyển Anh ở Euro, trước đối thủ Croatia, cậu ấy đã chơi rất hay, ghi 1 bàn thắng tuyệt vời. Cuộc đụng độ với Scotland đã diễn ra một cách quá chặt chẽ và khó khăn hơn đối với Raheem, nhưng tôi hiểu cậu ấy – cậu ấy sẽ trở lại theo cách còn mạnh mẽ hơn nữa. (Yaya Toure đã nói đúng, Sterling chính là cầu thủ ghi bàn thắng duy nhất trong trận đấu cuối cùng của đội tuyển Anh ở vòng bảng, trước đối thủ CH Czech).
Harry Kane, bất chấp những dòng tiêu đề trên báo xoay quanh sự chật vật của cậu ấy, là một “cao thủ dùng mông” khác mà tôi được thấy tại kỳ Euro này, đặc biệt là khi cậu ấy quay lưng lại với khung thành và cố giữ bóng trước sự áp sát của các hậu vệ đối phương. Việc cướp bóng khỏi N’Golo Kante cũng có thể trở nên cực kỳ khó khi cậu ấy sử dụng cơ thể mình theo cách này – cậu ấy không phải một cầu thủ to cao và vốn đã có trọng tâm thấp, vậy nên khi cậu ấy ưỡn mông, khiến trọng tâm cơ thể thậm chí còn thấp hơn vào lúc nhận bóng, việc tắc bóng trong chân cậu ấy sẽ mang đến cảm giác chẳng khác nào dùng chân đá vào một tảng đá.
Paul Pogba sở hữu một vóc dáng gần như ngược lại với Kante, rất cao và gầy, nhưng khi bạn nhìn cậu ấy che chắn bóng, bạn có thể thấy cậu ấy giang rộng đôi chân dài của mình ra và ưỡn mông để bảo vệ quả bóng, đặc biệt là ở các khu vực ngoài cánh. Karim Benzema, một ngôi sao người Pháp khác, cũng tương tự khi cậu ấy có tư thế quay lưng lại với khung thành – tôi từng đối đầu với cậu ấy 2 lần trong sự nghiệp của mình và khả năng xoay sở trong tư thế quay lưng lại với khung thành của cậu ấy thật đáng sợ.
Renato Sanches đã không thi đấu quá nhiều cho Bồ Đào Nha cho đến hiện tại, nhưng cũng đã tạo ra được những khoảnh khắc đáng chú ý tại kỳ Euro này, một trong số đó diễn ra ở hiệp hai trong trận đấu với Đức, khi Emre Can lao đến, để cố cướp bóng khỏi chân cậu ấy. Can là một cầu thủ mạnh mẽ – khi cậu ấy còn khoác áo Liverpool, tôi từng đối đầu với cậu ấy trong một trận đấu mà chúng tôi thua – nhưng khi Can cố “gây sốc” cho Sanches, cậu ấy đã đâm sầm vào mông của tiền vệ người Bồ Đào Nha và ngã ra sân.
Tiếp theo là những người Bỉ. Hãy nhìn vào Romelu Lukaku, người luôn đảm nhận vị trí tiền đạo trung tâm và vai trò “nhân vật chính” của hàng công ĐTQG này. Trong trận đấu đầu tiên, trước đối thủ Nga, bạn có thể thấy cậu ấy sử dụng mông của mình để ngăn cản hậu vệ đối phương khi bóng được đưa vào vòng cấm.
Cậu ấy đã tiếp tục làm điều đó trước đội tuyển Đan Mạch, đáng chú ý nhất là trong bàn thắng thứ hai mà đội tuyển Bỉ ghi được: Lukaku nhận bóng, ngăn cản không cho hai cầu thủ đối phương tiếp cận được quả bóng bằng hông của mình trước khi hoàn toàn đánh bại họ. Tôi nghĩ rằng, với việc đến Italy thi đấu, Lukaku đã thực sự trở thành một số 9 kiệt xuất, một cầu thủ cực kỳ ấn tượng và cực kỳ chính xác. Nếu Bỉ tiến sâu được tại Euro 2020, cậu ấy có thể sẽ trở thành một trong những cầu thủ xuất sắc nhất giải đấu.
Khi đã đề cập đến đội tuyển Bỉ, chúng ta không thể không nhắc đến Eden Hazard.
Ảnh: Getty Images
Cặp mông bự của cậu ấy thường bị mang ra trêu đùa, nhưng điều quan trọng nhất là cách cậu ấy chơi bóng. Hazard đáng sợ đến mức khi quả bóng đến với cậu ấy, cậu ấy có lẽ chỉ có chưa đến 5 giây được tự do trước khi đối thủ lao vào gây áp lực – tôi biết điều đó từ thời còn chơi cho Man City. Bạn sẽ muốn hạn chế thời gian được tự do khi cầm bóng của cậu ấy.
Khi quả bóng đến với Hazard, cậu ấy có thể cảm nhận được đối thủ đang lao vào mình, vậy nên cậu ấy sẽ đợi đến giây cuối cùng và sử dụng mông của mình để ngăn chặn họ. Điều này đẩy đối phương ra xa – như thể một cú đấm – và sau đó, khi đã tạo ra được khoảng cách giữa mình và cầu thủ phòng ngự của đối phương, Hazard sẽ bùng nổ và khởi đầu pha tấn công.
Những cầu thủ đá cánh khác đều sử dụng mông của mình theo cách tương tự, chẳng hạn như Antoine Griezmann ở đội tuyển Pháp, và bạn cũng có thể thấy Luis Suarez và Sergio Aguero sử dụng kỹ năng này tại Copa America, nhưng không ai làm tốt hơn Hazard trong chuyện này cả. Cái cách mà cậu ấy có thể kiểm soát quả bóng sau khi sử dụng mông của mình, cái cách mà cậu ấy sử dụng mông, cơ thể và phần hông để bảo vệ quả bóng khỏi các đối thủ đang lao vào mình, cái cách mà cậu ấy có thể xoay người sang bất kỳ hướng nào sau mỗi cú va chạm… thật khó tin.
Thật không may, tại Real Madrid, cậu ấy đã dính phải rất nhiều chấn thương, nhưng đó là một phần không thể tránh khỏi trong bóng đá. Tôi nghĩ cậu ấy rồi sẽ hồi sinh và trở lại là một cầu thủ lớn trong chiếc áo đội tuyển quốc gia. Tôi hy vọng cậu ấy sẽ không còn bị những chấn thương cản trở ở mùa giải tới và có thể tìm lại hình ảnh mà bản thân từng thể hiện ở Chelsea, bởi vì khi Hazard đạt phong độ cao nhất, không có nhiều cầu thủ trên thế giới xuất sắc hơn cậu ấy đâu.
Khi bạn có thể sử dụng phần hông của mình đúng cách, bạn sẽ trở nên rất khó bị ngăn cản vì bạn đã rất vững vàng và mạnh mẽ khi tạo ra một trọng tâm thấp cho cơ thể.
Tôi vẫn còn nhớ về những lần mình đụng độ Michael Carrick trong các trận derby thành Manchester, anh ấy là một cầu thủ rất giỏi kiểm soát, xử lý bóng, rất cao và rất mạnh mẽ, vậy nên tôi sẽ sử dụng hông, mông, tay, bất cứ thứ gì để có thể ngăn anh ấy cướp bóng. Khi bạn thực hiện động tác “squat” này với mông của mình, bạn sẽ làm tăng khoảng cách giữa quả bóng trong lúc bạn đang kiểm soát nó và cầu thủ đối phương đang áp sát mình. Mặc dù vậy, tôi phải thừa nhận rằng đã có lần Carrick hạ cơ thể mình xuống thực sự thấp và thò chân của anh ấy vào giữa hai chân tôi để cố gắng cướp bóng!
Các trọng tài cũng có một tác động rất lớn đến cách bạn sử dụng kỹ năng này.
Ví dụ, khi tôi chơi bóng ở Tây Ban Nha, nếu tôi không thực hiện kỹ năng này đúng cách về mặt kỹ thuật, nhưng có một cầu thủ đối phương lao đến và đẩy tôi văng ra khỏi quả bóng, có thể trọng tài sẽ nhận định đó là một pha phạm lỗi. Còn khi tôi thi đấu cho Man City, hoặc trong màu áo đội tuyển Bờ Biển Ngà tại Africa Cup of Nations, tôi phải đảm bảo rằng khâu kỹ thuật của mình phải được thực hiện một cách hoàn hảo, vì trọng tài sẽ để trận đấu tiếp tục diễn ra khi tôi bị đẩy văng khỏi bóng.
Tôi biết các cầu thủ cố gắng tập luyện kỹ năng này, nhưng khi tôi còn chơi bóng ở Anh, những lời khuyên mà tôi nhận được chủ yếu hướng đến khía cạnh thể chất và tập gym. Nếu phải nêu ra những điều đã giúp mình ở Anh, thì đó chính là việc rèn luyện khu vực cốt lõi nằm ở trung tâm cơ thể (core muscle), các cơ bụng và bộ khung dành cho hông của tôi – squat thật nhiều để tạo nên một cặp mông “ngon lành”.
Ảnh: Getty Images
Xem xét cái cách mà bóng đá đang phát triển, tôi nghĩ các chuyên gia thể chất cần được đề cập đến nhiều hơn. Họ đang phải làm việc từ ngày này sang ngày khác, giúp các cầu thủ có được một cơ thể phù hợp với những yêu cầu của cuộc chơi. Họ là những người giúp đảm bảo rằng chúng tôi khỏe mạnh, không bị chấn thương, có thể pressing, chạy và làm tất cả những gì cần làm trên sân đấu.
Có những thời điểm ở Man City, cơ thể của tôi bị sốc nặng khi thi đấu và cơ bắp bị viêm. Tình trạng đau nhức có thể kéo dài 1 tuần, cũng có thể là 2 tuần, và bạn sẽ nghĩ rằng mình không thể chơi bóng nữa. Nhưng các chuyên gia thể chất hiện nay rất tài giỏi trong việc hiểu được một cơ thể và các phản ứng của nó, vậy nên họ có thể xây dựng các quy trình để giúp bạn phục hồi, qua đó tái xuất một cách mạnh mẽ hơn. Đến mùa giải thứ hai hoặc thứ ba của tôi ở Man City, khi sử dụng cơ thể của mình theo cách này, tôi dễ xử lý hơn khi đối phương lao vào.
Giờ đây, tôi đã bước chân vào nghiệp huấn luyện, và tôi đang cố gắng truyền thụ những kỹ năng này cho một thế hệ mới. Trong bóng đá, trước tiên luôn là phải nắm vững những điều cơ bản, về khả năng kiểm soát, về kỹ thuật, rồi sau đó mới đến những thứ khác. Khi huấn luyện, tôi luôn cố đảm bảo rằng các cầu thủ có thể xử lý bóng bằng cả hai chân, bởi vì khi bạn sử dụng khả năng kiểm soát của mình bên cạnh một kỹ thuật như “dùng mông”, bạn có thể trở nên rất nguy hiểm.
Những cầu thủ xuất sắc nhất là những người có khả năng sử dụng tốt kỹ thuật này với phần hông của họ và xử lý, kiểm soát bóng bằng cả hai chân. Vậy nên khi quả bóng hướng đến mình, họ sẽ nhìn ra phía sau, nhận biết ai đang lao đến và tiếp đó, sau khi đã dùng mông để bảo vệ quả bóng, họ có thể sử dụng bất kỳ “lối thoát” khả thi nào để thoát ra khỏi vùng không gian chật hẹp. Eden Hazard có khả năng dùng cả hai chân để kiểm soát và xử lý bóng, một cặp mông bự và có thể xoay người sang bất kỳ hướng nào.
Lần tới, khi bạn nhìn thấy những cầu thủ này tại Euro, hãy chú ý cách mà họ sử dụng hông và nghĩ về điều đó như một vòng lặp – một sự kết nối giữa kỹ thuật và thể chất. Những cầu thủ sở hữu thể chất nổi bật có thể sử dụng mông để tạo ra cho bản thân nhiều thời gian hơn, qua đó thuận lợi kiểm soát, xử lý bóng bằng kỹ thuật. Còn những cầu thủ nhỏ con hơn có thể dùng kỹ thuật sử dụng hông và mông để tạo ra cho bản thân thêm sức mạnh khi cần đến nó.
Tôi không cần phải sử dụng kỹ năng “lấy mông che bóng” này quá nhiều khi còn khoác áo Barcelona, bởi vì tôi rất to con và các trọng tài có khuynh hướng thổi phạt nếu một cầu thủ đối phương lao vào tôi và cố đẩy tôi ra khỏi bóng. Nhưng đối với một cầu thủ như Xavi hoặc Andres Iniesta, họ sẽ sử dụng nó trong những khoảng không gian chật hẹp.
Kỹ thuật của bạn có thể giúp bạn mạnh mẽ hơn, và sức mạnh của bạn có thể hỗ trợ cho kỹ thuật của bạn. Có rất nhiều cầu thủ sẽ nhìn vào Iniesta và nghĩ: “OK, mình chỉ cần đẩy tên này ra khỏi quả bóng là xong chuyện”, nhưng với cách mà cậu ấy bảo vệ nó bằng cơ thể của mình, thật khó để cướp bóng khỏi cậu ấy.
Tôi cũng từng là đồng đội của Lionel Messi, và gần như luôn có cầu thủ đối phương áp sát cậu ấy mỗi khi cậu ấy cố đi bóng, nhưng cậu ấy lúc nào cũng xoay sở cực kỳ tốt để thoát khỏi những pha tắc bóng. Khi bạn sử dụng mông của mình đúng cách, bạn sẽ có được một lượng thời gian tuyệt vời để kiểm soát, xử lý bóng tốt hơn và thoát ra khỏi những không gian chật hẹp, cũng như cầu thủ đối phương đang pressing bạn, đó chính là một trong những thử thách lớn nhất khi bạn chơi ở trung tuyến trong bóng đá hiện đại.
Vì vậy, hãy chú ý đến cách mà các cầu thủ sử dụng mông của mình khi quả bóng được đưa đến cho họ.
Đó chính là một món vũ khí bí mật mà không một ai thực sự nhắc đến.
Luis Diaz sẽ kỷ niệm ba năm khoác áo Liverpool vào tháng tới và màn trình diễn của tiền đạo người Colombia vào cuối tuần qua là lời nhắc nhở kịp thời rằng, anh LUÔN là nhân tố quan trọng đối với The Kop.
Trước khi nhập tịch thành công và khoác áo ĐTQG, Nguyễn Xuân Son nhận phản ứng trái chiều của người hâm mộ; song, anh đang nỗ lực hết mình để giành được cảm tình của những người từng không ủng hộ mình.
Khi Xuân Son tỏa sáng trong trận ra mắt ĐT Việt Nam, một bộ phận khán giả bỉ bôi Tiến Linh và bắt đầu đưa ra những sự so sánh để nâng tầm “tân binh” mang áo số 12…
Nguyễn Xuân Son đang tận hưởng thời khắc đẹp nhất trong sự nghiệp của anh và chúng ta, những người hâm mộ bóng đá Việt Nam cũng đang tận hưởng một trung phong có lẽ chưa từng có của ĐT Việt Nam.