Ariel Ortega: Chú lừa bé nhỏ

“Không thể thất bại”. Những từ đó cứ lảng vảng trong đầu của những cổ động viên của River Plate khi đội bóng đến La Bombonera vào ngày 11 tháng 12 năm 1994. Suốt chín mươi ba năm tồn tại, chưa bao giờ Los Millionarios được hưởng cảm giác là nhà vô địch tuyệt đối, không thua một trận đấu nào.

Mặc cho những tiếng pháo hoa thị uy và hàng loạt lời chửi bới từ cổ động viên của Boca, những con người thừa dũng cảm diễu hành từ phía Bắc thành phố về đây cảm thấy họ không có gì phải sợ cả. Đội bóng đang có thành tích bất bại suốt cả mùa giải dưới sự dẫn dắt của Americo Gallego; và đây là trận đấu áp chót của Apertura, là thách thức cuối cùng trước khi họ đăng quang ở trận đấu với Velez Sarsfield. Đây là Siêu Kinh Điển- và cũng là cơ hội để tạo nên lịch sử.
 

River đã có một lực lượng mạnh xuyên suốt mùa giải, sau sự trở về của tượng đài Enzo Francescoli, đội bóng đã được bổ sung bằng những tài năng sáng giá nhất của bóng đá Argentina. Roberto Ayala cùng Marcelo Gallardo có vẻ là những cầu thủ đẳng cấp nhất, thế nhưng tài năng của họ ngày hôm ấy đã bị lu mờ trước đôi chân của một cầu thủ chạy cánh 20 tuổi.
 

El Burrito- Chú lừa nhỏ bé- nhanh chóng trở thành tâm điểm. Ngay khi Nestor Fabbri phạm lỗi với chàng trai ấy trong vòng cấm địa ở phút thứ 14, mọi người đều biết rằng đó là ngày của Ariel Ortega.
 

Francescoli bước lên và thành công trên chấm đá phạt, 1-0 cho River. Thế nhưng khoảnh khắc sáng chói của Dòng sông bạc lại đến vào mười phút sau đó. Gallardo đã có một đường chuyền vượt tuyến cho Ernesto Corti, để anh loại bỏ hai hậu vệ của Boca để đưa bóng cho Ortega, người đang băng vào từ cánh trái. Anh nhẹ nhàng đỡ bóng bằng ngực và tung cú volley hạ gục thủ thành Carlos Navarro-Montoya.
 

Đã hơn hai thập kỷ trôi qua, hình ảnh Ortega cởi phăng tấm áo ăn mừng bàn thắng đã trở thành kỷ niệm không thể nào quên đối với cổ động viên của River. Chỉ cần ba pha chạm bóng, anh đã cho thấy rằng mình là một trong những cầu thủ xuất sắc nhất lịch sử câu lạc bộ. Nhưng tại sao, sau này, anh lại trở nên bí ẩn như thế?
 

Trước đó hai mươi năm, Ariel Ortega đã sinh ra trong một thị trấn đầy bụi bặm ở gần biên giới Bolivia. Là con trai của một thợ hàn, anh lớn lên ở vùng đất đầy khó khăn thuộc vùng Ledesma. Anh hâm mộ ngôi sao của River là Ramon Diaz, và ngày nào Ariel cũng tập đi bóng và lừa bóng giống thần tượng trong những trận đấu với chúng bạn bên nhà. Năm anh 16 tuổi, một đợt tuyển quân do River Plate tổ chức đã diễn ra ở nơi anh sinh sống. Và họ đã tìm thấy một thiên tài.
 

“Đã có đến 500 người tham gia” Ortega nhớ lại. “Tôi đã giành lấy quả bóng và không để ai cướp nó cả. Tôi đã chơi rất tốt và thế là được giữ lại.”

Khoảng thời gian ấy, River đang sống trong những ngày hoàng kim của mình. Họ đã giành chức vô địch Libertadores lần đầu tiên vào năm 1986, đó là danh hiệu quốc tế cao quý. Daniel Passarella đã trở thành huấn luyện viên hai năm sau đó, và đó là khi một trong những câu lạc bộ lớn nhất Argentina đã được dẫn dắt bởi một trong những người đội trưởng vĩ đại nhất của bóng đá nước nhà.
 

Ngay lập tức, Passarella đã nhận thấy những tố chất đặc biệt ở Ortega. Đó là một cậu bé nhút nhát nhưng đầy tài năng, và vị huấn luyện viên cảm thấy vui khi được nuôi dưỡng cậu bé, thậm chí là chi trả các chi phí bằng tài khoản ngân hàng của mình. Chỉ vài năm sau thôi, khi Ortega trở nên ngạo mạn với tài năng của mình, đó là lúc anh nhận ra những ảnh hưởng của thầy Passarella, rằng “ông không chỉ là huấn luyện viên, ông còn chăm lo nhiều thứ hơn nữa.”
 

Năm 17 tuổi, Ortega mong muốn được ra sân. Và anh đã không phụ lòng tin của Passarella, khi giúp đội bóng chiến thắng ngay trận ra mắt gặp Platense, để rồi sau đó, anh góp công đem về cho đội bóng ba danh hiệu tiếp theo và giúp River lên ngôi tại Libertadores vào năm 1996.
 

Ortega trung thành với lối chơi hoa mỹ và biểu diễn, anh thích loại bỏ hậu vệ đối phương như một con sư tử đang vờn chú linh dương tội nghiệp. Khó thể đếm hết số lượng cầu thủ phòng ngự đã bị anh làm cho mất mặt bởi lối lừa bóng của mình. Một động tác giả khiến hậu vệ bị hút qua một bên trong khi bóng lại nằm ở bên đối diện. Trong những năm đầu sự nghiệp, anh đơn giản là cầu thủ không thể ngăn chặn, một quả cầu lửa với tài năng và niềm kiêu hãnh lớn dễ dàng loại bỏ những đối thủ mạnh. Và tài năng ấy đã đánh động đến châu Âu.
 

Gần 20 năm trước, Diego Maradona đã chuyển đến Barcelona với mức phí kỷ lục. Và như một lẽ tự nhiên, Ortega nhanh chóng trở thành cầu thủ đắt giá nhất lịch sử Argentina ngay khi đi lên con đường của cậu bé vàng. Anh đến La Liga để cập bến Valencia của Claudio Ranieri. Tuy nhiên, không giống như Maradona, Ortega đã rất chật vật ở Tây Ban Nha. Bầy dơi là đội bóng thuần về chiến thuật, và Ranieri không hề thích lối đá đầy tính biểu diễn của anh.
 

Ortega là một cầu thủ với những giác quan nhạy bén, anh là một nhạc trưởng tài hoa với những kỹ thuật bậc thầy. Thế nhưng, việc chơi cho huấn luyện viên không phù hợp đã khiến anh thất bại. Nhanh chóng, anh bị đẩy lên ghế dự bị, và thậm chí là không có tên trong đội hình ra sân. Và thế là anh quyết định ra đi ngay trước thềm World Cup 1998 ở Pháp, dù sao thì Ortega cũng đã không nằm trong kế hoạch của câu lạc bộ nữa.
 

Tuy nhiên, ngày hội trên đất Pháp, Ortega vẫn được xem là ngôi sao trong đội hình. Argentina vẫn còn đó những cầu thủ đẳng cấp khác, như Gabriel Batistuta hay Diego Simeone đều đang chơi ở môi trường thi đấu cao nhất. Thế nhưng, tầm ảnh hưởng vẫn không ai bằng tiền vệ của Valencia, người đã đặt dấu giày đến 80 phần trăm bàn thắng của đội bóng.
 

Trong trận đối đầu với Jamaica ở lượt trận thứ hai vòng bảng, Ortega đã cho thấy đẳng cấp của mình với hai pha dứt điểm tinh tế giúp đội nhà giành thắng lợi 5-0. Và khi Argentina gặp Hà Lan ở vòng tứ kết, sân đấu đã có thể trở thành sân khấu để Ortega trình diễn những gì tốt nhất của mình.
 

Thế nhưng, đó cũng là lúc cả thế giới thấy được hình ảnh tự huỷ hoại bản thân của anh. Ortega đã gặp một chiều làm việc khó khăn, hàng phòng ngự của Hà Lan đã bịt kín mọi cơ hội tiếp cận khung thành của anh. Và sự thất vọng lên đỉnh điểm, khi anh diễn kịch sau pha va chạm với Jaap Stam nhằm kiếm tìm một quả phạt đền. Trọng tài người Mexico Arturo Brizio Carter đã nói không với Ortega, và kể cả Edwin Van Der Sar, người đã bị anh tung cho cú húc đầu vào mặt.

Ortega bị đuổi khỏi sân và vài phút sau đội bóng của anh đã trả giá với khoảnh khắc thiên tài của Dennis Bergkamp. Liền lúc ấy, một phát thanh viên của Valencia đã chạy nhanh vào phòng thu, và nhấn mạnh rằng: “Ortega là thế đấy”. Và tờ El Pais đã giật tít ngay ngày hôm sau với nội dung đầy mỉa mai: “Ortega: Kẻ giết chết Argentina, gã vô dụng ở Valencia.”
 

Sau đó, mặc cho hình ảnh xấu của anh trong kỳ World Cup vẫn còn, Sampdoria vẫn đem Ortega về. Nhưng tiếc rằng đó là sự lựa chọn sai lầm. Đội bóng thi đấu trồi sụt dưới sự dẫn dắt của Luciano Spalleti. Ortega như ngôi sao lẻ loi của đội bóng, anh đã làm mọi cách nhưng cuối cùng vẫn thất bại. Đội bóng rớt hạng và anh ra xách gói ra đi.
 

Cùng năm ấy, thói vô kỷ luật của Ortega trở nên nổi tiếng khắp nước Ý. Vào tháng 12 năm 1998, anh cùng những người đồng đội Gaston Cordoba và Cate đã bị bắt gặp lái xe trong tình trạng say rượu, đó là hệ quả của một đêm ăn chơi ở câu lạc bộ đêm của danh thủ này.
 

Tuy nhiên, thói vô kỷ luật ấy vẫn không khiến cái tên anh trở nên bị xa lánh. Anh đến Parma, đội bóng vừa vô địch UEFA Cup và với việc nhạc trưởng Juan Sebastian Veron đến Lazio, Alberto Malesani đã tìm đến cựu danh thủ Sampdoria làm người thay thế.

“Tôi đã được trở về với hạnh phúc”, Ortega lên tiếng khi trở về River trước thềm mùa giải 2000-2001. Cùng với việc Parma cắt bớt nhân sự vì khó khăn tài chính, Ortega trở về quê nhà trong sự chào đón của các cổ động viên. Và một lần nữa trong sự nghiệp, anh chơi cho River ngay trong thời điểm hoàn hảo.
 

Javier Saviola, Pablo Aimar cùng Juan Pablo Angel gia nhập đội bóng, và họ cùng Ortega tạo nên Bộ Tứ ma thuật của River. Ortega cùng Aimar xuất phát từ hai bên cánh, cùng sự hỗ trợ phía sau của Toto Berizzo và Claudio Husain, những pha thâm nhập trung lộ của họ trở thành miếng đánh đáng sợ đối với những hàng hậu vệ ở Argentina.
 

Thế nhưng, vấn đề luôn xảy ra khi bốn con người đó thi đấu cùng nhau. Họ đã cùng ra sân chỉ vẻn vẹn sáu lần, và mặc dù đã ghi hơn bốn mươi bàn trong hai mươi trận đấu, dàn Galacticos của River vẫn không thể giành bất kỳ một danh hiệu nào.
 

Đã có chuyện không hay xảy ra, nhưng đó không phải là vấn đề của Ortega. Anh trở lại và tận hưởng không khí bóng đá quê nhà. Hai mươi ba bàn sau năm sáu lần ra sân, Ortega vẫn thể hiện mình là cầu thủ có đẳng cấp.
 

Cuối cùng, cũng giống như bốn năm về trước, anh lại nhận được lời mời gọi từ châu Âu. Manchester United đã đưa ra lời đề nghị, thế nhưng Fenerbahce lại là người có được anh khi đưa ra mức giá 7,5 triệu đô đúng lúc. Tuy nhiên, có lẽ anh đã ước rằng mình không nên đến đấy.
 

“Ngay từ giây phút đầu tiên, tôi nhận ra rằng đây không phải là nơi dành cho tôi,” Ortega viết lại trong tự truyện, đó là khi anh vừa đến Istanbul. Ngôn ngữ, văn hoá và thức ăn là rào cản quá lớn đối với anh ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Và tuy đã ghi bàn trong trận thắng 6-0 với Galatasaray, anh vẫn cảm thấy không thoải mái. Chỉ sau 11 trận đấu, anh đã cảm thấy quá ngán ngẫm. Trong một lần huấn luyện viên Marcelo Bielsa kêu gọi Ortega lên triệu tập trong một trận giao hữu vào năm 2003. Khi hoàn thành trận đấu, Ortega đã bay thẳng về Buenos Aires mà không quay trở lại Istanbul nữa. Và anh đã nói với nhân viên của mình rằng “Tôi sẽ không về đó nữa đâu.”
 

Và thế là Ortega gặp rắc rối. Fenerbahce kiện vì anh vi phạm hợp đồng. Để rồi FIFA phạt anh một khoản tiền lên đến 11 triệu đô-la cùng với án treo giò đến tháng 12 năm 2003. Thế đấy, từ một cầu thủ tưởng như kế vị vương miện của Maradona, ở tuổi 29, không có câu lạc bộ nào muốn rước anh về. Và nếu như không có đội bóng nào mua lấy bản hợp đồng từ Fenerbahce, thì anh chỉ còn có thể nghĩ đến chuyện giải nghệ mà thôi.

May mắn là người bạn cũ Gallego đã ra tay tương trợ, huấn luyện viên của Newell’s Old Boys đã đem phần lợi nhuận từ thương vụ Mauro Rosales đến Ajax để giải phóng hợp đồng của Ortega. El Burrito đã phải luyện tập một mình suốt những tháng ngày bị cấm thi đấu, tuy nhiên ngay trận mở màn ở Rio Negro, anh đã đem lại cảm giác hứng thú. Ortega thật sự đã đền đáp lại sự mong chờ của câu lạc bộ, anh ghi bàn trên chấm penalty và sau đó đưa đội bóng đến danh hiệu Apertura năm 2004.
 

Thế nhưng, tuy tình yêu của anh với người dân ở Rosario lớn dần, thì Ortega không bao giờ có thể làm lơ trước lời mời từ River. Ngay khi họ gọi cho anh vào hai năm sau đó, Ortega liền tái hợp với đội bóng và nhất là người thầy của mình, Daniel Passarella.
 

Ortega đã khởi đầu mùa 2006 rất tốt, thế nhưng những vấn đề về bia rượu có vẻ như ảnh hưởng ngày càng lớn và đỉnh điểm là vào tháng 10. Những lời đồn ngày càng lan xa, và rất nhiều những hành vi không tốt của anh được đăng trên nhiều tờ báo ở Argentina. Và căn bệnh của anh được công bố, anh đã ra khỏi đội để tham gia điều trị.
 

Anh trở lại chỉ một tháng sau đó và ghi một bàn thắng trong trận đấu với San Lorenzo. Passarella đã chở che cho anh. Có cảm tưởng như đó là sự tái sinh, thế nhưng hậu quả của chứng nghiện rượu càng lúc tồi tệ hơn. Vào tháng 1 năm 2007, Passarella đã nói về sự trở lại của Ortega và thậm chí anh còn ghi bàn trong một trận giao hữu. Thế nhưng chỉ 24 giờ sau, anh ấy đã được hộ tống từ khách sạn của đội bóng để trở về Buenos Aires để cấp cứu, mặc dù anh không hề say rượu.
 

Và vận đen vẫn chưa buông tha Ortega. Passarella bị sa thải ngay sau đó, Diego Simeone lên nắm quyền và vị tân huấn luyện viên trở nên mất kiên nhẫn đối với chứng nghiện rượu của anh. “Đây là quyết định khó khăn nhất của tôi,” Simeone nói khi thông báo rằng sẽ đem Ortega đi cho mượn. Đấy là khi trước đó vài ngày, tiền vệ của River đã lao xe vào một trạm thu phí trong tình trạng say xỉn. Và đấy như giọt nước tràn ly đối với Simeone.
 

Tuy vẫn trong biên chế của River Plate cho đến những năm cuối sự nghiệp, nhưng trong khoảng thời gian đấy, Ortega vẫn bị đem đi cho mượn khắp mọi nơi. Và chứng nghiện rượu của anh vẫn không hề có dấu hiệu giảm đi. Năm 2012, anh tuyên bố giải nghệ sau một mùa giải thi đấu ở Defensores de Belgrano.
 

River đã không để Ortega giải nghệ trong sự buồn tủi. 272 lần ra sân, anh đã để lại một dấu ấn đậm nét trong lòng của người hâm mộ. Và không ngạc nhiên khi vào ngày 13 tháng 7 năm 2013, trận đấu tri ân Ortega đã diễn ra thật hồ hởi. Sau 24 phút thi đấu, khắp sân vận động của gần sáu vạn cổ động viên nhà đã hô vang “Orteee! Orteeee!”, Hàng nước mắt đã rơi trên má của Ortega. “Tôi xin cảm ơn tất cả mọi người,” anh lên tiếng. “Cảm ơn các bạn và tạ ơn Chúa khi đã tạo ra tôi là một người hâm mộ của River.”
 

Suốt sự nghiệp trải dài hai thập kỷ, Ortega đã ra sân và tạo nên dấu ấn trong tim người hâm mộ khắp mọi miền. Có thể anh không đạt được tầm mà người dân Argentina mong đợi, thế nhưng đối với cổ động viên của River Plate, anh sẽ trở thành huyền thoại trong lòng họ.
 

Lược dịch từ nguồn:  Christopher Weir. ARIEL ORTEGA: THE LITTLE DONKEY. These Football Times. 

PHƯƠNG GP