Sau tròn một năm cầm quyền, niềm hy vọng của CĐV MU sớm tan chảy như lớp tuyết vào mùa xuân. Ánh bình minh của sự tiến bộ chưa thể chiếu rọi tới những ngóc ngách còn đang ngổn ngang ở sân Old Trafford. Thực chất, CĐV Man Utd không dám kỳ vọng vào một màn “lột xác” ngoạn mục của đội nhà. Bởi một năm e chừng là thời gian quá ngắn để sửa sang lại một hệ thống vốn đã có quá nhiều vấn đề.
Để đánh giá một cách cặn kẽ từng khía cạnh trong công tác quản trị MU của INEOS là không đơn giản. Trong phạm vi bài viết này, hãy cùng đánh giá năm đầu tiên INEOS điều hành Man Utd, thông qua ba khía cạnh chính: tài chính, công tác quản trị nhân sự và định hướng phát triển đội bóng.
Sức khỏe tài chính của MU
Ngày 20/12 vừa qua, báo chí Anh tiết lộ Sir Jim Ratcliffe đã “bơm” thêm 79 triệu Bảng cho MU, qua đó sở hữu khoảng 28% số cổ phiếu ở đội bóng. Ngay ở thời điểm tiếp quản Man Utd, INEOS đã hiểu rằng một trong những mục tiêu quan trọng trong nhiệm kỳ của mình tại đội bóng phải là cân đối lại thu chi, cải thiện tình hình tài chính đang ngày một tệ đi của đội bóng.
Việc mua sắm thiếu tính toán của đời chủ cũ khiến Sir Jim Ratcliffe và đồng sự vất vả “dọn dẹp” tàn dư. Hệ quả không đơn thuần là ngân sách hoạt động của CLB bị ảnh hưởng, mà Man Utd dễ rơi vào trường hợp có tiền cũng không được tiêu. Bởi lẽ các quy định về thu chi, như FFP của UEFA hay PSR của Premier League sẵn sàng “siết” MU bất cứ lúc nào.
Nhìn vào biểu đồ này, có thể thấy hai tín hiệu khá tích cực trong quá trình điều hành của INEOS, đó là: doanh thu tăng và tổng số nợ giảm. Nhưng cùng với đó, mức lỗ lũy kế lại tăng đột biến sau khi kết thúc năm tài chính 2024.
 |
Tình hình tài chính của MU hai năm 2023 và 2024 |
Số lỗ này là hệ quả của việc quỹ lương phình to, phí chuyển nhượng tăng cao và đặc biệt là chi phí trong quy trình tái cấu trúc đội bóng của Sir Jim. Financial Times ước tính riêng quá trình đổi chủ tại sân Old Trafford đã “ngốn” tới 47,8 triệu Bảng ngân sách hoạt động.
Mỉa mai làm sao khi chính nỗ lực thanh lọc bộ máy của INEOS lại khiến tình hình tài chính của MU trở nên xấu đi. Sir Jim sau đó tiếp tục tìm lời giải cho bài toán cân đối bộ máy của đội bóng, nhưng càng tìm thì ông càng rối. Hiệu quả chưa thấy đâu, chỉ thấy đó là sự hỗn loạn trong công tác quản trị nhân sự tại Man Utd.
Vấn đề trong quản trị nhân sự
Cắt giảm nhân sự dường như là kim chỉ nam trong quá trình cân đối chi tiêu ở MU lúc này. Man Utd thậm chí đã làm đúng theo khẩu hiệu: “cắt giảm tất cả những gì có thể cắt giảm”. Từ việc bán cầu thủ, cho tới việc...sa thải nhân sự. Trong bối cảnh ấy, những khoản chi cho các hoạt động ngoài bóng đá cũng như cho đội ngũ nhân viên đội bóng bị cắt giảm triệt để.
Quá trình thanh lọc bộ máy của INEOS được mô tả là “chưa từng có”. Trong đó, khoảng 250 nhân sự vận hành đội bóng đã bị sa thải - trong vỏn vẹn hai tháng (đầu tháng 7 tới cuối tháng 8 - theo Calcio E Finanza). Thậm chí, MU còn đi tới thỏa thuận chấm dứt hợp đồng với ngay cả một biểu tượng bất diệt của Man Utd - là Sir Alex Ferguson, chỉ để tiết kiệm vỏn vẹn…2 triệu Bảng mỗi năm! MU từng không tiếc tay bỏ ra số tiền khổng lồ để chiêu mộ, trả lương cho những cầu thủ (có đóng góp rất hạn chế) như Antony, Mason Mount, chỉ để nhận về hệ quả là tình hình tài chính đáng lo tới mức phải dừng hợp đồng với Sir Alex!
 |
Một số biện pháp cắt giảm chi tiêu của MU dưới thời INEOS |
Tới biểu tượng như Sir Alex còn bị ảnh hưởng, thì nhân viên đội bóng cũng khó thoát khỏi thảm cảnh! Bữa tiệc giáng sinh của nhân viên đội bóng bị hủy. Phần quà noel cũng không còn là tiền mặt (khoảng 100 Bảng) như mọi năm mà đã được thu bé lại vừa bằng phiếu mua hàng trị giá chưa đầy một nửa (cụ thể là khoảng hơn 40 Bảng) tại một chuỗi siêu thị. Trước đó, hồi tháng 4, nhân viên đội bóng cũng phải chịu rất nhiều thiệt thòi khi MU tới Wembley đá chung kết FA Cup.
Đến nỗi, Bruno Fernandes phải lên tiếng đề nghị mình sẽ bỏ tiền túi để “bao” toàn bộ nhân viên đội ăn tối, đi lại cũng như vé vào sân. Tất nhiên, phía MU bác bỏ gợi ý trên và Bruno cũng bị nhắc nhở vì hành động rất “hào hiệp” của mình, đơn giản là bởi MU cho rằng đề nghị của Bruno chẳng khác nào khiến hình ảnh của đội nhà xấu càng thêm xấu.
Lạ ở chỗ, INEOS sẵn sàng tính toán tới từng xu với những nhân viên ở mức lương khiêm tốn. Họ cũng dễ dàng tăng giá vé vào sân dù đội nhà chơi cực kỳ tệ, nhưng lại “bao dung” tới ngược đời với phần lớn cầu thủ lương cao đóng góp thấp trên sân. Ở bên kia lớp cửa kính, bước ra ngoài sân tập, có những cái tên vẫn nhận đủ 6 con số tiền lương mỗi tuần bất chấp phong độ kém cỏi, vẫn được dự bữa tiệc giáng sinh thay vì nhận phiếu giảm giá như nhân viên khác.
 |
INEOS bị cho là quá phũ phàng khi cắt rất nhiều khoản chi cho nhân viên ở MU
Nói ở đây không phải để so sánh cầu thủ và đội ngũ hỗ trợ ở CLB, nhưng không khó để nhận ra rằng quyết sách của INEOS ở Man Utd dễ gây ra cảm giác bất mãn trong chính nội tình CLB. Từ những vết nứt ấy, kết hợp với sự “thiếu thân thiện” vốn có tại Old Trafford, rất dễ trở thành lỗ thủng làm đắm con tàu Man Utd.
Bầu không khí, hay môi trường làm việc của MU từng bị Sir Jim Ratcliffe cho là “thiếu thân thiện”. Hồi tháng 2, vị tỷ phú này đánh giá môi trường làm việc tại MU là “có vấn đề”. Hệ quả là chẳng HLV nào trụ lại ở đội bóng này quá lâu. Nhưng rồi chính ông và INEOS lại chứng minh cho chính nhận định đó khi điều hành đội bóng theo kiểu người đi trong sương mù.
Công tác quản trị đầy rẫy vấn đề
Một trong những thứ người hâm mộ kỳ vọng nhiều nhất khi INEOS tiếp quản MU, đó là một hệ thống bóng đá ổn định. Khi đội bóng bổ nhiệm Dan Ashworth, Gary Neville đã tỏ ra khá thích thú bởi sau cùng, Man Utd cũng có một người để điều hành công tác chuyên môn bóng đá.
Thời điểm bổ nhiệm Dan Ashworth, Sir Jim đã miêu tả vị chuyên gia sinh năm 1971 là một người “10 điểm không có nhưng", một trong những giám đốc thể thao hàng đầu thế giới. Vai trò của những cá nhân trong đội ngũ quản lý mảng bóng đá ở MU, như Dan Ashworth, Omar Berrada hay Jason Wilcox là tham vấn, xây dựng định hướng phát triển cho MU.
Những công tác như chuyển nhượng, bổ nhiệm các vị trí trong đội bóng cũng thuộc về nhóm này, tránh vòng luẩn quẩn bổ nhiệm - sa thải trong bế tắc với các đời HLV trong quá khứ. Đây cũng được cho là khác biệt giữa MU-của-INEOS thay vì dưới thời được nhà Glazers điều hành.
 |
Dan Ashworth mất việc ở MU chỉ sau thời gian ngắn
Nhưng rồi chính Dan Ashworth lại là người đầu tiên bị “trảm” trong sự ngỡ ngàng của người hâm mộ. Tương tự là trường hợp của Erik Ten Hag. Điểm chung của cả hai là gì? Là "nạn nhân" của phong cách làm việc theo kiểu nóng vội, tới mức khó hiểu của ban lãnh đạo MU.
Ban điều hành United đã cân nhắc rất kỹ rồi mới quyết định gia hạn với Erik ten Hag, chỉ để sa thải ông sau đó năm tháng. Tương tự, Man Utd cũng đã tốn không ít tiền để “dàn xếp” và sớm có sự phục vụ của Dan từ Newcastle, chỉ để ông đóng góp một chấm đen mờ nhạt hòa lẫn vào làn sương mù đang phủ kín Old Trafford lúc này.
Nhiều ý kiến cho rằng quyết định phũ phàng với Ten Hag hay Ashworth là dấu hiệu tốt, bởi MU sẵn sàng mạnh tay với cá nhân nào không còn đủ sức đóng góp cho tập thể. Nhưng sự nóng vội này chính là nguyên nhân cho vòng luẩn quẩn đã quấn chặt lấy MU suốt những năm qua. INEOS muốn phá bỏ vòng tròn ấy, nhưng trước khi tạo ra được bất cứ sự khác biệt nào, INEOS lại bị chính thứ vòng luẩn quẩn ấy siết chặt.
Một lần nữa, người hâm mộ phải nhắc về sự mâu thuẫn tới nghịch lý ở MU. Họ muốn xây dựng hệ thống ổn định hơn, nhưng MU vừa thiếu kiên nhẫn, vừa thiếu một đường hướng cụ thể để “sống chết” với lựa chọn ấy của mình. Nỗ lực giảm các khoản chi chẳng thấm vào đâu so với số tiền đền bù cho bản hợp đồng của Ten Hag hay Dan Ashworth. Đó vừa là dấu hiệu, cũng vừa là hệ quả của một nền tảng bóng đá thiếu khỏe mạnh và không có định hướng.
 |
MU vẫn đang đầy rẫy vấn đề sau một năm INEOS điều hành
Lời hứa hẹn của Sir Jim khi mua lại 25% cổ phần MU vào năm ngoái là đưa đội bóng trở lại đúng với “đẳng cấp vốn có”. Vậy “đẳng cấp” mà Man Utd thể hiện là gì? Một danh hiệu FA Cup, vị trí thứ 13 Premier League và thành tích tệ nhất của đội bóng kể từ năm 1980 (với vỏn vẹn 35 điểm sau 28 trận đấu đầu tiên của mùa giải). Trên tờ Telegraph, tác giả Oliver Brown thậm chí còn dùng dòng tiêu đề “Trò hề Man Utd của Sir Jim Ratcliffe là một ví dụ thực tiễn về cách làm sao để không điều hành một câu lạc bộ bóng đá.”
Tròn một năm ngày Sir Jim nắm quyền điều hành mảng bóng đá ở MU, sân Old Trafford bị đánh tụt hạng xuống chỉ còn hai sao - so với mức năm sao của hầu hết các sân đấu tại Premier League. Nguyên nhân là bởi hàng đàn chuột đang hoành hành khắp các ngõ ngách trong sân Old Trafford.
Trước đó là hình ảnh Old Trafford bị dột, nước chảy như thác xuống khán đài và cả trong phòng họp báo (dột thẳng xuống vị trí Ruben Amorim trả lời phỏng vấn). Nhìn vào sân Old Trafford - biểu tượng của MU, người ta có thể hiểu được vị thế, tình hình MU hiện tại: dột từ nóc và bị gặm nhấm từ bên trong!
Đáng lo hơn nữa là giới chuyên gia dự báo rằng INEOS gần như chưa thể sớm khắc phục những vấn đề tại MU. Nói cách khác, với nền tảng và định hướng xây dựng đội bóng ở MU lúc này, người hâm mộ có không nên mong chờ gì. Bởi rất có thể đàn chuột đang gặm nhấm sân Old Trafford chỉ là điềm báo cho một vấn đề đáng lo hơn rất nhiều sẽ quét qua MU trong tương lai!
