HLV Philippe Troussier: Người sai thời điểm

Được AFC ca ngợi là một trong những HLV xuất sắc nhất trước thềm Asian Cup 2023, chỉ sau hơn 2 tháng đã khép lại triều đại chóng vánh của mình như một trong những HLV tệ nhất lịch sử bóng đá Việt Nam, liệu HLV Philippe Troussier có thực sự thiếu may mắn?

Một năm trước, thời điểm VFF công bố bản hợp đồng kéo dài 3,5 năm với HLV người Pháp Philippe Troussier, rất nhiều NHM đã đặt niềm tin và sự kỳ vọng vào tương lai tươi sáng. Trong ngày ký hợp đồng, HLV này đã khẳng định 2 mục tiêu lớn. Thứ nhất, bóng đá Việt Nam phải thay đổi lối chơi. Thứ hai, quan trọng nhất, giấc mơ World Cup không xa vời.

Ông đến Việt Nam vào thời điểm ĐT khép lại kỷ nguyên thành công cùng Park Hang Seo và cần một sức bật mới trong tương lai. Với kinh nghiệm dày dạn, không ít CĐV đánh giá đây là sự lựa chọn phù hợp.

Sau một năm, tất cả đã có câu trả lời khi ĐT Việt Nam liên tục thụt lùi về thành tích và tụt hạng trên bảng xếp hạng FIFA. 14 trận dẫn dắt, HLV Troussier đem về 4 chiến thắng và 10 thất bại. Trong 11 trận gần nhất, ĐT Việt Nam chỉ thắng được Philippines và thua 10 trận còn lại. Nếu lấy 11 trận làm mốc thời gian, số trận thắng của Việt Nam ngang Brunei, tệ nhất khu vực Đông Nam Á.

Lào và Campuchia đều giành 2 chiến thắng. Thái Lan trải qua kỳ Asian Cup với thành tích sạch lưới vòng bảng, mới cầm hoà Hàn Quốc ngay tại Seoul ở vòng loại World Cup. Indonesia toàn hoà và thua 8/11 trận. 3 trận thắng của họ đến từ cùng một đối thủ là Việt Nam. Mục tiêu lớn nhất trong năm nay VFF đặt ra là vượt qua vòng loại thứ hai World Cup giờ chỉ còn trên lý thuyết, với 4 điểm ít hơn Indonesia trong khi vòng bảng chỉ còn 2 lượt trận.

Với mục tiêu đầu tiên là thay đổi lối chơi, HLV Troussier đã có 8 tháng thử nghiệm, tuyển quân và xây dựng đội hình, nhưng mọi chuyện không đi đến đâu. Trong những trận đấu, thời điểm quan trọng nhất, các cầu thủ vẫn thực hiện thói quen cũ và sử dụng những đường bóng dài, trực diện. Cho đến thời điểm ĐT Việt Nam đá trận chính thức đầu tiên với Philippines, số buổi họp báo của HLV Troussier nhiều hơn số trận thắng.

Trong những buổi trao đổi thông tin dường như biến thành cuộc tâm sự, HLV Philippe Troussier liên tục so sánh với người tiền nhiệm và gọi lối chơi cũ của ĐT Việt Nam dựa nhiều vào may mắn, cố định. Theo tiết lộ của một bình luận viên VTV, HLV người Pháp ám ảnh với ông Park Hang Seo đến nỗi gọi nòng cốt dưới thời thầy Hàn là “Park’s Team”, khách sạn của ĐT là “Park Hotel”.

HLV Troussier dẫn dắt Việt Nam trong thời điểm nhạy cảm, sự kỳ vọng tăng cao, nhưng liệu ông có phải người phù hợp, thì không. Ít ai nghi ngờ về tài năng, chuyên môn của HLV mới bước sang tuổi 69, nhưng có một thực tế là HLV Philippe Troussier không gắn bó với bất kỳ đội bóng nào quá 3 năm. Xét về danh hiệu, sau Asian Cup 2000, ông không giành thêm được bất kỳ thành tựu nào trong 2 thập kỷ. 

ĐT quốc gia gần nhất mà Troussier dẫn dắt trước Việt Nam là Morocco vào năm 2005, cách đây 18 năm. Trên thực tế, ông cũng chưa cầm ĐT Morocco trận nào, khi bị LĐBĐ nước này sa thải chỉ sau 2 tháng vì bất đồng quan điểm. Từ đó tới nay, HLV Troussier chỉ làm việc tại CLB, chủ yếu là đóng vai trò Giám đốc kỹ thuật (GĐKT) – cho đến khi dẫn ĐT U19 Việt Nam giành vé dự VCK U19 châu Á 2020. Nhưng rõ ràng, làm việc ở cấp độ trẻ và ĐT quốc gia là câu chuyện hoàn toàn khác.

20 năm làm GĐKT với vai trò hoạch định chiến lược lâu dài, HLV Troussier có thể không còn hợp thời để dẫn quân đánh trận, lên chiến thuật, chi tiết cho từng giải đấu, trận đấu cụ thể. Trên thế giới, ví dụ gần nhất và tiêu biểu nhất về một GĐKT dẫn dắt một đội bóng với nhiều kỳ vọng, chính là trường hợp của Ralf Rangnick với Manchester United – đã sớm kết thúc chỉ sau 6 tháng và thất bại thảm hại.

Cách làm việc của ông thầy đến từ châu Âu cũng không phù hợp với văn hoá Việt Nam. Ông liên tục đối đầu với truyền thông, người hâm mộ bằng những quan điểm “80% không ủng hộ” dù không rõ thống kê đó ở đâu ra. Đại diện VFF thừa nhận đã góp ý về vấn đề truyền thông với HLV Troussier sau Asian Cup, nhưng mọi chuyện vẫn vậy.

Sau trận thua Indonesia trên sân Bung Karno, hình ảnh chiến lược gia 69 tuổi chào hỏi, bắt tay với HLV Shin Tae Yong và cầu thủ Pratama Arhan trở nên viral theo chiều hướng tiêu cực trên mạng xã hội. “Tại sao ông cười với cầu thủ Indonesia”, câu hỏi trong buổi họp báo trước trận lượt về tại Mỹ Đình, đã bị bộ phận điều phối gạt đi để tránh những cuộc đối đầu không đáng có.

Tới cuộc họp báo sau trận, trợ lý ngôn ngữ của HLV Troussier không dịch câu hỏi “Liệu đã đến lúc nói lời chia tay”, và tới khi lặp lại câu hỏi lần thứ 2, ông thầy người Pháp mới trả lời một cách tránh né, liên tục đòi hỏi sự tôn trọng dành cho các cầu thủ, cho rằng nói về tương lai lúc này là điều không cần thiết.

Nhưng cách hành xử của HLV Troussier với người hâm mộ cũng khó có thể gọi là sự tôn trọng. Sau trận thua Indonesia, ông đứng im ở góc sân trao đổi với các trợ lý, mặc kệ các cầu thủ đi vòng quanh nói lời cảm ơn (và xin lỗi) với hơn 27 nghìn khán giả. Lúc sau, cả SVĐ Mỹ Đình hô vang “Troussier Out”, HLV sinh năm 1955 tỏ ra chán nản và được lực lượng an ninh hộ tống vào đường hầm. Trong lịch sử bóng đá Việt Nam, có lẽ hiếm ai bị NHM chỉ trích nặng nề đến vậy ngay tại sân Mỹ Đình.

Kỷ nguyên của Troussier khép lại ngay trong tối 26/3, sau khi lặp lại trận thua thảm 0-3 trước chính Indonesia trên sân nhà, với những thống kê tệ hại không bao giờ biến mất. Nhưng trong rất nhiều những cuộc họp báo, không một lần ông nói lời xin lỗi, mà chỉ là những chia sẻ đậm tính triết lý, dài dòng. Trong thông cáo gửi tới truyền thông, cũng là VFF xin lỗi người hâm mộ thay cho chiến lược gia người Pháp.

Không có khái niệm “đúng người, sai thời điểm”. Nếu sai thời điểm thì là sai người. HLV Troussier rất giỏi, nhưng ông không phải người phù hợp với bóng đá Việt Nam.