Phillip Lahm: Manchester City, Chelsea tiếp nối tinh thần từ cuộc cách mạng của Sacchi

Giống như nghệ thuật, kinh doanh hay chính trị, bóng đá cũng được định hình bởi những cá nhân. Bóng đá hiện đại chịu ảnh hưởng bởi ba HLV đến từ Italy, Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha. Điều này cũng sẽ được thể hiện rõ ở trận chung kết Champions League giữa Chelsea và Manchester City, trận cầu tâm điểm của mùa giải.

 

Sự đổi mới mang tính then chốt có thể bắt nguồn từ Arrigo Sacchi. Ông đã phát minh ra “hệ điều hành” vẫn còn hiệu lực, Microsoft của bóng đá, mà không có “hệ điều hành” nào sánh bằng: lối chơi bao quát không gian định hướng bóng. Với lối chơi được tập luyện ăn khớp như vậy, ông đã định hình Milan xoay quanh các cá nhân xuất sắc như Franco Baresi, Paolo Maldini, Ruud Gullit và Roberto Donadoni, biến họ thành đội bóng mạnh nhất thế giới. Họ lên đỉnh cao vào năm 1989, vượt qua Real Madrid với tỷ số 5-0 ở bán kết cúp C1 và đánh bại Steaua Bucharest, nhà vô địch năm 1986 và sở hữu ngôi sao tương lai Gheorghe Hagi, với tỷ số 4-0 ở chung kết.

 

Những tình huống di chuyển của họ có chất lượng cao hơn và một Milan được tổ chức đội hình xuất sắc liên tục kéo đối thủ vào các cuộc đấu tay đôi, từ đó khiến đối thủ mất bóng. Steaua hầu như không qua được giữa sân và người chiến thắng hiện diện rõ ràng chỉ sau 30 phút. Bất cứ HLV có tự trọng nào cũng phải xem 90 phút không hề cân sức này.

 

Sacchi đã thúc đẩy sự tiến bộ, trước hết ở Italy. Các HLV khác ở Italy, những người nổi bật bởi ngoại hình và phong cách ăn mặc chỉn chu, đều áp dụng phong cách của ông. Nổi bật nhất là Fabio Capello, người đã giúp Milan đánh bại Barcelona của Johan Cruyff với tỉ số 4-0 ở chung kết Champions League 1994. Một HLV khác có thể kể ra là Marcello Lippi, người đã lọt vào 3 trận chung kết liên tiếp cùng Juventus từ 1996 đến 1998. Và một người từng thi đấu dưới trướng Sacchi là Carlo Ancelotti, người 3 lần đoạt cúp với tư cách HLV.

 

Vào thời điểm đó, bóng đá Italy ở thời cực thịnh nhờ những ông chủ như Silvio Berlusconi và Angelo Moratti rót tiền vào các CLB. Nhờ nguồn tiền của họ, các CLB đã đón những cầu thủ giỏi nhất về. Kết quả, Serie A đoạt cúp C1/Champions League 5 lần từ 1989 đến 2003, còn UEFA Cup và Cup Winners’ Cup thì 11 trong tổng số 26 lần. Trong khoảng thời gian đó, 7 CLB từ Italy đoạt cúp châu Âu, bao gồm cả Parma, Sampdoria, Napoli và Lazio. Không giải đấu nào sánh được.

 

Nước Đức cũng được hưởng lợi từ tiêu chuẩn cao mà bóng đá Italy thiết lập. Năm 1990, Tây Đức trở thành nhà vô địch thế giới, một phần vì gần nửa đội hình xoay quanh Lothar Matthäus đã chơi bóng ở Serie A. Từ 1995, hệ thống vận hành hiện đại được áp dụng ở tuyến trẻ của Bayern Munich; lối chơi bao quát không gian theo định hướng bóng và hàng thủ 4 hậu vệ là cuộc cách mạng ở Đức. Tôi trở thành nhà vô địch Đức ở lứa U19 vào năm 2001 và 2002 - danh hiệu đầu tiên cùng Bayern.

 

Bạn luôn cần một người tiếp thu những ý tưởng từ người khác và bổ sung chúng bằng kiến thức của mình. Sacchi của chúng tôi chính là Björn Andersson, người từng vô địch C1 với Bayern vào thập niên 70. Ông không đối xử với các cầu thủ trẻ chúng tôi một cách hách dịch mà thực sự độ lượng, hiền từ. Nhờ phương pháp sư phạm kiểu Scandinavia này, HLV người Thụy Điển ấy đã cho thế hệ chúng tôi hiểu một phong cách lãnh đạo mới - mô hình tổ chức phẳng, mọi người đều cùng thảo luận, tham gia.

 

Sự đổi mới không ngừng diễn ra. Ở những địa điểm khác nhau, các HLV đều học theo Sarri, phát triển các chương trình của riêng họ, bổ sung thêm cách diễn giải của mình, tạo ra các đội bóng xuất sắc có tính tiếp nối và phá tan sự thống trị của Italy. Suốt hơn 1/4 thế kỷ, Alex Ferguson đã mang đến cho Manchester United sự ổn định và đội bóng của ông giống một cỗ máy tấn công. Nhờ sự tinh tế của mình, ông đã dẫn dắt họ vào đến 4 trận chung kết Champions League và lên ngôi vào các năm 1999, 2008.

 

Louis van Gaal đã lên ngôi vào năm 1995 cùng Ajax, một CLB đến từ giải đấu nhỏ với truyền thống bóng đá tấn công. Ottmar Hitzfeld, một bậc thầy về ngôn từ và quản trị nhân sự, đoạt cúp cùng Dortmund (1997) và Bayern (2001). Jupp Heynckes vô địch với Real Madrid năm 1998 và Bayern năm 2013, Vicente del Bosque lên ngôi cùng Real năm 2000 và 2002. Frank Rijkaard, nhà vô địch năm 2006 với Barcelona, cũng là một học trò của Sacchi.

 

Sau đó, Jose Mourinho xuất hiện. Triết lý của ông về catenaccio phiên bản hiện đại đã kéo tinh thần tấn công ra khỏi bóng đá. Cùng với “ngựa ô” Porto, ông đã đoạt UEFA Cup năm 2003 và Champions League vào năm tiếp theo. Ở trận bán kết và chung kết năm 2004, đối thủ của họ đã không thể ghi bàn. Trong suốt giai đoạn này, mọi người đều nói về việc không thi đấu với bóng.

 

Mourinho hạn chế tối đa nguy cơ nhận bàn thua. Nhờ đội hình có tính tổ chức cao cùng sức mạnh thể chất dồi dào, các đội bóng mà ông dẫn dắt đều có những chiến tích phòng ngự gây tò mò. Ví dụ, ông dựng một hàng rào người xung quanh vòng cấm Inter ở bán kết năm 2010 tại Barcelona. Các đội bóng mà ông dẫn dắt đợi đối thủ mất bóng để tận dụng khoảnh khắc sơ hở sẽ ghi bàn chỉ sau vài đường triển khai. Năm 2010, trong trận chung kết trước Inter, Bayern của chúng tôi thực sự dưới cơ.

 

Một trong những nhà vô địch theo trường phái Mourinho là Diego Simeone. Suốt 10 năm, ông đã chỉ đạo Atletico Madrid phòng ngự 11 người. Ông đoạt Europa League 2 lần và mới đây vừa giành LaLiga thứ hai. Ngoài ra, 2 lần ông lọt vào chung kết Champions League và thua sít sao: năm 2014 và 2016 - đó là thời điểm của một kỷ nguyên khác đã xuất hiện từ lâu.

 

Đó chính là thời hoàng kim của kiểm soát bóng. Nó đưa ta trở lại với Pep Guardiola, người đối lập trường phái Mourinho và theo đuổi trường phái tấn công của Sacchi. Ông áp dụng tư tưởng lãng mạn của bóng đá tổng lực, thứ mà Cruyff đã đạt đến giới hạn vào thập niên 90, để phát triển thành đóa hoa mới ở Barcelona. Ông muốn kiểm soát hoàn toàn trận đấu, trói chặt đối thủ trong phần sân của họ và nếu mất bóng thì đội của ông sẽ đoạt lại ngay từ phần sân đối phương.

 

Đó là cách đội bóng của Guardiola ngăn cản quá trình triển khai của đối thủ và tạo ra quá trình tấn công xuyên suốt. Ở trận tứ kết lượt đi năm 2009, Barcelona đánh bại Bayern 4-0. Ở các trận chung kết 2009 và 2011, Manchester United gần như không chạm bóng. Barca hoàn toàn áp đảo.

 

Lối chơi đó sinh ra ở Tây Ban Nha và do đó có ảnh hưởng đến đôi tuyển quốc gia, đội bóng gần như không thể bị đánh bại ở thời điểm đó. Lối chơi của Guardiola sau đó đã ảnh hưởng lên khắp thế giới.

 

Các quá trình chuyển giao diễn ra mượt mà và những HLV xuất sắc có thể tìm ra các giải pháp trung gian. Vào giữa thập niên 2010, Real Madrid thống trị Champions League với các chức vô địch vào các năm 2014, 2016, 2017 và 2018. CLB lớn nhất thế giới luôn thu hút những cầu thủ xuất sắc nhất. Sẽ mất rất lâu để có thể tìm ra đội hình mạnh hơn Luka Modric, Ronaldo, Sergio Ramos, Karim Benzema và Toni Kroos.

 

Nhưng bóng đá không chỉ là chiến lược và điều này đưa chúng ta đến một ví dụ gần đây: Jurgen Klopp. Ông đã đáp trả Guardiola bằng lối chơi phản công giàu đam mê, thể lực, niềm tin, phóng khoáng và cơ động. Klopp luôn tìm thấy sự kết nối đầy cảm xúc với các cầu thủ. Trận đấu cuối cùng của ông với Dortmund là một màn trình diễn mạnh mẽ. Sau đó Ông đã đưa Liverpool vào chung kết 2 lần, đó là một đội bóng ở một thành phố hoàn toàn phù hợp với tính cách của ông. Năm 2019, ông vô địch.

 

Sacchi, Mourinho và Guardiola - với những hệ thống vận hành định hướng không gian, chơi với bóng và không chơi với bóng; tấn công tổng lực, ẩn nấp chờ phản công - tất cả sẽ hiện diện ở Porto. Vì không đội bóng nào gần đây có thể áp đảo đối thủ như Milan hay các đội Tây Ban Nha sau này, tất cả các đội bóng hàng đầu đều là sự pha trộn triết lý của 3 con người này, trong đó bao gồm 2 cái tên góp mặt ở chung kết.

 

Manchester City và Chelsea muốn vây hãm đối thủ trong vòng cấm và gây áp lực lên họ bằng gegenpressing (phòng ngự chống phản công), nhưng nhiều lần họ cũng rút lui, nhường bóng và trao quyền chủ động cho đối thủ.

 

Cả hai CLB đều có những HLV đầy cuốn hút. Phong cách của Guardiola vẫn dễ nhận ra, nhưng ông cũng đã vay mượn từ Mourinho vì đội bóng của ông không gắn kết mạnh như Real hay Barca. Thomas Tuchel thì là HLV đầu tiên lọt vào 2 trận chung kết liên tiếp với 2 đội khác nhau. Tài năng của ông đã được công nhận ở những CLB trong top 10 doanh thu từ 500.000 euro đến 1 tỷ euro mỗi năm và có thể cạnh tranh ở đấu trường quốc tế.

 

Đây có lẽ sẽ là một trận chung kết cân bằng và đầy thú vị.