Chelsea dẫn đầu, nhưng vẫn có những vấn đề

“Kẻ xuất sắc hơn đã thua cuộc”.

 

Đó là câu chúng ta đã được nghe không ít lần trong làng túc cầu nói riêng và thể thao nói chung. Bởi vì thể thao là một thế giới rất vô thường, và may mắn / xui rủi là những yếu tố không thể tách rời khỏi chuyện thành / bại dù cho những con người kiệt xuất nhất có cố giảm thiểu tầm ảnh hưởng của chúng đến mức nào đi chăng nữa. 

 

Chức vô địch Premier League 2019/2020 của Liverpool khi Manchester City là đội tốt nhất giải đấu trong cả 3 thống kê “bàn thắng kỳ vọng” (xG), “bàn thua kỳ vọng” (xGA) và “hiệu số bàn thắng bại kỳ vọng” (xGD) chính là một ví dụ – đương nhiên, đoàn quân của Jurgen Klopp ở mùa bóng đó đã thực sự cho thấy một phong độ tuyệt vời, nhưng việc họ cũng được trợ giúp bởi yếu tố may mắn là không thể phủ nhận.

 

Và ở mùa giải này, Chelsea hiện đang trở thành một minh chứng khác…

 

Qua 8 vòng đấu, The Blues chính là đội đang đứng đầu bảng Premier League 2021/2022 với 19 điểm, hơn đội nhì bảng Liverpool 1 điểm và hơn Manchester City 2 điểm. Nhưng trên thực tế, họ hiếm khi thể hiện được hình ảnh một đội bóng xuất sắc nhất nước Anh – trận đấu hết sức chật vật trước một Brenford mới lên hạng ở vòng đấu gần nhất là một ví dụ.

 

Cả Liverpool và Manchester City đều đang tạo cơ hội ghi bàn và ngăn đối phương có được cơ hội ghi bàn tốt hơn nhiều so với Chelsea – với khoảng cách lên đến… 650%. Điều này có nghĩa là trong hai khía cạnh quan trọng nhất trên sân đấu bao gồm “tạo ra những cơ hội chất lượng cao cho mình” và “ngăn đối thủ tạo ra được những cơ hội chất lượng cao”, Chelsea đều chẳng phải đội bóng xuất sắc nhất Premier League 2021/2022 cho đến nay.

 

 

Vậy, tại sao họ đang là đội kiếm được nhiều điểm số nhất? Chủ yếu là nhờ sự kết hợp của 3 yếu tố: Thủ môn của họ chơi tốt, thủ môn đối phương chơi tồi và sự may mắn. 

 

Edouard Mendy đang được ghi nhận đã thực hiện nhiều hơn “kỳ vọng” 2,3 pha cứu thua – con số cao nhất Premier League 2021/2022 hiện tại. Bên cạnh đó, Kepa cũng đã ghi dấu ấn trong lần hiếm hoi được ra sân của mình, trước đối thủ Spurs – và thực hiện nhiều hơn “kỳ vọng” 0,4 pha cứu thua.  

 

Ngoài ra, Chelsea tuy đã được thống kê 10,1 “bàn thua kỳ vọng” ở mùa giải này, nhưng chỉ đang để lọt lưới 3 bàn thua thực tế. Những pha cứu thua tuyệt vời của các thủ môn mà họ sở hữu đã đóng góp 2,7 trong khoảng cách cực lớn đó (7,1), và phần lớn nguyên nhân là do đối thủ của họ đã dứt điểm quá tồi. 

 

Giờ thì tiếp tục xem xét khía cạnh tạo cơ hội và ghi bàn của Chelsea. Thống kê “bàn thắng kỳ vọng” được ghi nhận ở The Blues là 11,9 nhưng trên thực tế họ đã ghi đến 16 bàn thắng.

 

Qua những con số trên, có thể rút ra kết luận rằng nguyên nhân đã giúp Chelsea giành được ngôi đầu bảng của Premier League hiện tại chính là khi đấu với đội chủ sân Stamford Bridge, các thủ môn đối thủ đã chơi không tốt, và các cầu thủ tấn công đối thủ cũng không làm tốt nhiệm vụ của mình. Chính vì vậy, họ đang có quá ít dấu hiệu của một đội bóng đặc biệt xuất sắc, và những yếu tố đang trợ giúp họ khó có thể tồn tại bền vững trong xuyên suốt một mùa bóng. 

 

Thậm chí, phong độ mà đoàn quân của Thomas Tuchel đang thể hiện ở Premier League 2021/2022 đã có một sự sụt giảm đáng kể so với đội bóng Chelsea chỉ cán đích ở vị trí thứ tư tại Premier League 2020/2021 – trong cả hai khía cạnh tấn công lẫn phòng ngự. 

 

Vào mùa giải 2020/2021, các thống kê “bàn thắng kỳ vọng” mỗi trận, “bàn thua kỳ vọng” mỗi trận và “hiệu số bàn thắng bại kỳ vọng” mỗi trận được ghi nhận ở họ lần lượt là 1,76, 0,65 và 1,11. Còn ở mùa bóng này chúng lần lượt là 1,49, 1,26 và 0,23. 

 

Lối chơi của Chelsea cũng đã xuất hiện những sự khác biệt đáng chú ý. Mùa trước, họ thường có thời lượng kiểm soát bóng rất lớn. Sau khi Tuchel đến, Chelsea của Premier League 2020/2021 được ghi nhận tỷ lệ kiểm soát bóng trung bình 62,1%, và khoảng thời gian cầm bóng không bị đứt đoạn trung bình kéo dài 12,1 giây – cả hai con số đều đứng thứ hai tại giải đấu, sau Manchester City của Pep Guardiola.  

 

Đồng thời, Chelsea của Premier League 2020/2021 cũng đã pressing cực kỳ quyết liệt và hiệu quả, chỉ đứng sau Leeds và Leicester trong thống kê PPDA – tức số đường chuyền cho phép đối phương thực hiện kể từ khi kiểm soát được bóng cho đến khi bị can thiệp bởi một hành động phòng ngự, một “công cụ” đo lường sự hiệu quả trong khả năng pressing của một đội. 

 

Có thể thấy, Chelsea của Premier League 2020/2021 đã cố giữ chặt lấy quả bóng, và rất nhanh chóng đoạt lại được nó bất cứ khi nào đánh mất. 

 

Mùa này, tất cả những khía cạnh trên của The Blues đều đang sa sút. Thời lượng kiểm soát bóng trung bình của họ hiện tại đang là 53,4% – đứng thứ 6 ở Premier League 2021/2022. Cùng với đó, khoảng thời gian cầm bóng không bị đứt đoạn trung bình của họ cũng giảm đáng kể, trong khi PPDA thì tăng lên. 

 

 

Trong tình trạng không có nhiều bóng, Chelsea của Thomas Tuchel đã chẳng thể kiểm soát được sự cân bằng trong tấn công và phòng ngự như họ từng thể hiện. 

 

Trong khâu phòng ngự, The Blues đang để cho các đối thủ dứt điểm nhiều hơn và có được nhiều cơ hội “chất lượng cao” hơn – đó là lý do thống kê “bàn thua kỳ vọng” mỗi trận của Chelsea ở mùa này đang cao hơn gần gấp đôi so với Premier League 2020/2021. 

 

Còn khi có được quyền kiểm soát bóng, họ cũng chẳng sử dụng nó một cách hiệu quả. Vào mùa trước, 44% trong thời lượng kiểm soát bóng của đội chủ sân Stamford Bridge dưới thời Tuchel đã đưa quả bóng đến được với khu vực 1/3 cuối sân đối phương – cao thứ tư giải đấu. Còn ở mùa bóng này, con số đó đã giảm xuống chỉ còn 38% – trong khi mức trung bình của Premier League 2021/2022 đang là 39%. 

 

Mùa trước, Chelsea của Tuchel là một đội bóng khó tin. Họ áp đảo về quyền kiểm soát bóng, pressing tầm cao cực kỳ hiệu quả, thực hiện rất nhiều cú dứt điểm chất lượng cao, hiếm khi để cho đối thủ có được cơ hội ghi bàn, và chỉ phải đối mặt với những cú dứt điểm có chất lượng cực kỳ thấp (được đo lường qua “công cụ” xG). Trong 5 tháng, Chelsea đã thể hiện một phong độ mà thậm chí trong suốt chiều dài lịch sử bóng đá cũng hiếm có đội nào làm được. Nhưng ở mùa bóng này, phong độ tuyệt vời đó đang không được tái hiện.

 

Vậy, nguyên nhân là do đâu? Có thể những thay đổi và sự khác biệt – vì chấn thương và vì Tuchel tự lựa chọn như thế – về nhân sự, về cách dùng người – chưa bàn đến năng lực của các cá nhân – đã tạo nên một tác động không nhỏ. 

 

Mùa trước, không tính thủ môn, có 10 cầu thủ đã góp mặt trong ít nhất 50% số phút thi đấu của Chelsea ở Premier League sau khi Tuchel trở thành HLV trưởng: Cesar Apilicueta (88%), Mason Mount (80), Antonio Rudiger (79), Jorginho (77), Timo Werner (71), Reece James (70), Mateo Kovacic (58), Andreas Christensen (56), Ben Chilwell (55), và Christian Pulisic (50). Trong số 10 cầu thủ đó, chỉ còn Azpilicueta, Rudiger, Jorginho, Kovacic, Christensen, và Werner là những người đã chơi ít nhất một nửa số phút thi đấu mà Chelsea đã trải qua ở Premier League 2021/2022.

 

Ngoài ra, dù cho chỉ mới ghi được 3 bàn thắng, cũng như đã trải qua 4 trận tịt ngòi ở Premier League, nhưng Romelu Lukaku vẫn là một cầu thủ tuyệt vời và đang đứng trong top 10 giải đấu về thống kê bàn thắng kỳ vọng (không tính penalty) cộng kiến tạo kỳ vọng mỗi 90 phút. Tuy nhiên, về cơ bản, anh đã thay thế Kai Havertz ở vị trí tiền đạo trung tâm của Chelsea. Trong khi vai trò của Havertz trong hệ thống của Tuchel khi đảm nhận vị trí tiền đạo trung tâm là một “số 9 ảo”, thì Lukaku là một trung phong chính hiệu, vậy nên đương nhiên lối chơi và bộ kỹ năng của họ tại đó sẽ có những khác biệt – tạo nên những tác động không nhỏ với tập thể. 

 

Chưa hết, vẫn còn một hướng nhận định khác: Việc duy trì bền vững một phong độ mà “thậm chí trong suốt chiều dài lịch sử bóng đá cũng hiếm có đội nào làm được” như đã ca ngợi là một nhiệm vụ gần như bất khả thi. Hoặc các đối thủ cuối cùng cũng “bắt bài” được bạn, hoặc một vài cầu thủ của bạn ngừng hoạt động với một sự hiệu quả cao đến mức “phi lý” để phong độ “hiếm thấy” kia được tiếp diễn, hoặc đối thủ của bạn bắt đầu làm những điều mà họ không thực hiện trước đó, hoặc bởi tất cả những nguyên nhân trên. 

 

Đương nhiên, cũng có thể Chelsea của mùa giải trước đã được hưởng lợi bởi những trận đấu có nhịp độ chậm rãi trong các sân vận động trống vắng khán giả.

 

“Nhìn chung, Liverpool và Man City trong những năm qua đã chứng minh rằng họ là chuẩn mực về chất lượng và sự ổn định. Họ đã cho thấy những điều cần phải có để trở thành các nhà vô địch. Chúng tôi cần phải cải thiện mọi khía cạnh của lối chơi, cả khâu tấn công lẫn phòng ngự, và chúng tôi phải không ngừng cố gắng tạo ra nhiều cơ hội hơn cho các tiền đạo của mình”, Tuchel thừa nhận vào Chủ Nhật như vậy.

 

Người ta thường nói “trụ lại trên đỉnh cao còn khó hơn và cần nhiều nghị lực hơn cả khi cố vươn lên đó” và những gì Chelsea đang thể hiện đã trở thành một minh chứng mới cho câu châm ngôn đó. Đúng vậy, The Blues đã trở thành nhà đương kim vô địch Champions League bởi năng lực tuyệt vời của chính họ, nhưng giờ đây, họ lại đang có được ngôi đầu bảng của Premier League 2021/2022 khi sự may mắn chiếm phần lớn trong nguyên nhân – một yếu tố khó có thể được duy trì bền vững trong xuyên suốt một mùa bóng.

 

Với nhuệ khí có được sau chức vô địch ở đấu trường danh giá nhất châu Âu, đương nhiên đoàn quân của Tuchel đang rất khao khát chinh phục thêm những đỉnh cao khác ở ngay mùa giải 2021/2022 này. Tuy nhiên, tình trạng hiện tại cho thấy, để hiện thực hóa được các tham vọng của mình, phía trước The Blues sẽ là một con đường hết sức gian nan và có rất nhiều việc cần phải làm.