Khi Paris Saint-Germain bổ nhiệm Mauricio Pochettino trở thành huấn luyện viên trưởng của đội bóng vào đầu năm nay, nhiều người đã tự hỏi rằng liệu Neymar và Kylian Mbappe có đủ khả năng đáp ứng các yêu cầu của lối chơi cường độ cao, pressing tầm cao trong giai đoạn không kiểm soát bóng mà nhà cầm quân người Argentina ưa chuộng hay không.
Lịch để bàn 2025 - ấn phẩm ĐẶC BIỆT dành riêng cho fan bóng đá. Mang cả thế giới bóng đá đến với bàn làm việc của bạn!
Tuy nhiên, đó không phải là câu hỏi thực sự được bàn luận. Chủ đề thực sự của các cuộc tranh luận là về việc Pochettino sẽ thay đổi cách tiếp cận của mình như thế nào để phù hợp với các yêu cầu của hai cầu thủ đắt giá nhất thế giới. Hai lượt trận của PSG với đối thủ Bayern Munich ở vòng tứ kết Champions League đã chứng minh rằng Pochettino đã buộc phải nhượng bộ Neymar và Mbappe. Trong thời gian dài, PSG đã phòng ngự rất hiệu quả với phần còn lại của đội, còn Neymar và Mbappe thì hoàn toàn tập trung vào khâu tấn công.
PSG đã giành được tấm vé tiến vào vòng bán kết, mặc dù có phần may mắn, sau khi một Bayern thiếu vắng Robert Lewandowski đã phung phí rất nhiều cơ hội. Chiến thắng của đội bóng nước Pháp trước The Bavarians hầu như không phải một màn trình diễn chiến thuật thượng thừa. Tuy nhiên, Pochettino vẫn có thể tự hào đưa ra lập luận rằng, quyết định giải phóng hai ngôi sao lớn nhất đội khỏi các nhiệm vụ phòng ngự đã hoạt động hiệu quả một cách tuyệt vời, bởi “sức tàn phá” đáng sợ mà họ tạo nên trong các đợt phản công.
Nỗi sợ của Pep Guardiola đối với các đối thủ giỏi phản công là nguyên nhân chính dẫn đến phần lớn sự tiến hóa về khía cạnh chiến thuật của ông trong thập kỷ qua, mặc dù Manchester City của nhà cầm quân người Catalan vẫn tỏ ra dễ tổn thương trước lối tấn công đó – gần đây nhất là trận thua trước Chelsea ở vòng bán kết FA Cup vào cuối tuần trước. Thật kỳ lạ khi nghe Guardiola khẳng định rằng Chelsea đã không tạo ra được nhiều khoảnh khắc đáng chú ý trong trận đấu đó, “ngoại trừ các pha phản công”, những tình huống này rõ ràng đã luôn ám ảnh ông một cách đáng kể. Guardiola chắc chắn không được phép suy nghĩ như vậy trước PSG, mặc dù đội hình đá chính và hệ thống chiến thuật mà Man City sử dụng trong trận đấu này nhiều khả năng sẽ thay đổi, đặc biệt là ở vị trí hậu vệ cánh. Benjamin Mendy có rất ít khả năng ra sân, và Joao Cancelo cũng có thể sẽ vắng mặt.
Man City đã chỉ để thủng lưới 1 bàn từ các tình huống “phản công nhanh” theo định nghĩa của Opta tại Champions League và Premier League ở mùa giải này cho đến hiện tại, trước Tottenham Hotspurs vào tháng 11. Thống kê này không tính đến các bàn thua mà họ phải nhận trước Leicester hồi đầu mùa giải, nhưng Man City thực sự đã cải thiện đáng kể sau trận thua đó.
Câu hỏi được quan tâm nhất vào lúc này là Man City sẽ ngăn chặn các đợt phản công được dẫn dắt bởi Neymar và Mbappe bằng cách nào?
Đầu tiên, vũ khí chính của họ để chống lại khả năng phản công của đối phương chính là phải kiểm soát bóng thật tốt.
“Tôi thích những đường chuyền thật ngắn,” Guardiola chia sẻ trên Sky Sports sau khi dẫn dắt Manchester City giành chức vô địch Premier League 2017/2018. “Bởi vì khả năng bạn chuyển hỏng sẽ rất thấp, và khi bạn để đối phương đoạt được bóng sau một đường chuyền 3 mét, việc chuyển đổi trạng thái (để ‘pressing chống phản công’) sẽ luôn đơn giản hơn và việc thu hồi bóng sẽ dễ dàng hơn.”
“Nếu bạn để mất bóng lúc cự ly đội hình cách xa nhau, khi ấy khoảng trống sẽ rất lớn, cực kỳ khó để bạn kiểm soát được tình hình … và chính vì vậy việc phối hợp những động thái di chuyển của các cầu thủ thật tốt là một chuyện rất quan trọng, quả bóng di chuyển và họ cũng phải di chuyển theo. Khi bạn để mất bóng, bạn phải có mặt ở đúng vị trí để ngăn ngừa (một pha phản công nhanh) … mọi pha phản công đều có thể dẫn đến một bàn thua.”
Sau khi Man City giành chiến thắng trước Dortmund ở vòng tứ kết, Guardiola đã giải thích về đội hình đá chính mà ông lựa chọn. “Đây là những cầu thủ có khả năng không để mất bóng. Một đội bóng như Dortmund, luôn chờ đợi cơ hội để tổ chức phản công, nếu bạn để mất bóng một cách dễ dàng, bạn sẽ gặp vấn đề lớn. Chúng tôi đã nói rất nhiều lần, chúng tôi phải cố thu hồi bóng càng nhanh càng tốt và tại một khu vực càng cao càng tốt … không chỉ đơn thuần là sử dụng 3 tiền vệ trụ cực kỳ cao to hay mạnh mẽ để đoạt bóng đâu. Điều giúp đội bóng có được sự cân bằng tốt, thể hiện sự chặt chẽ, là những gì chúng tôi làm với quả bóng.”
Cách chọn vị trí phòng ngự của đội chủ sân Etihad trong khi tổ chức tấn công giúp cắt đứt các phương án chuyền bóng thoát pressing khả thi hoặc những không gian mà đối thủ có thể tấn công vào nếu Man City để mất bóng. Ngoài ra, có một thực tế đơn giản là họ có khuynh hướng rất chú trọng đến việc luân chuyển bóng ở các khu vực ngoài cánh (sử dụng một winger, hậu vệ cánh, tiền vệ phòng ngự và tiền vệ tấn công, như ví dụ bên dưới), điều này đồng nghĩa rằng nếu Man City mất quyền kiểm soát bóng thì đối phương thực sự chỉ có thể lên bóng dọc theo đường biên, nơi có không gian đã bị khiến cho rất chật hẹp, và đội chủ sân Etihad sẽ có 4 cầu thủ hiện diện ở những vị trí lý tưởng để thực hiện “pressing chống phản công”.
Man City nhắm đến việc có thêm một cầu thủ phòng ngự bổ sung để kiểm soát (các) tiền đạo đối phương, bên cạnh đó, các tiền vệ lùi sâu và các hậu vệ cánh của họ sẽ đặt mình ở những vị trí gần với các tiền vệ tấn công của đối phương, những người có nhiều khả năng sẽ đóng vai trò phát động phản công nhất.
Ở mùa giải này, Man City thường chỉ đạo ba hậu vệ chọn vị trí dàn trải theo chiều ngang sân ở hàng thủ, với một trong hai hậu vệ cánh hỗ trợ cho Rodri ở hàng tiền vệ, và điều này đã mang đến cho họ nhiều sự lựa chọn (ngay cả khi hậu vệ cánh được đẩy lên) cũng như khả năng bao quát sân đấu tuyệt vời.
Nhưng cách tiếp cận đó có thể thay đổi tùy thuộc vào đối thủ và trước Dortmund, họ đã làm rất tốt việc “giam giữ” Erling Haaland bằng cách cô lập tiền đạo người Na Uy giữa 4 hoặc thậm chí là 5 cầu thủ trong một khối phòng ngự 2-2 hoặc 2-3, còn các hậu vệ cánh tiếp tục chơi rộng.
Có thể cho rằng quyết định trọng đại nhất của Guardiola cho cuộc đối đầu PSG sẽ là sử dụng cấu trúc 2-3 hay 3-2 ở các vị trí dưới thấp khi Man City cầm bóng. Tất nhiên, phần lớn chuyện này sẽ phụ thuộc vào vị trí của Mbappe và Neymar. Pochettino có thể sẽ yêu cầu họ lui xuống và chiếm lĩnh các vị trí xuất phát thấp hơn khi PSG đang tổ chức phòng ngự, để phòng ngừa việc đội bóng của ông bị áp đảo ở khu trung tuyến, nhưng cuộc đụng độ Bayern Munich đã cho thấy họ sẽ thi đấu với ít yêu cầu trong mặt trận phòng ngự hơn khi trận đấu tiếp diễn.
Nếu cả Neymar và Mbappe đều lui xuống hẳn các vị trí ở khu trung tuyến, chẳng hạn như ví dụ dưới đây, thì có vẻ như Guardiola sẽ sử dụng cấu trúc 2-3 để bóp chặt không gian xung quanh họ và ngăn việc họ có thể nhận bóng rồi xoay trở mà không gặp phải trở ngại nào.
Trong khi đó, trong bàn thắng thứ hai của Mbappe ở lượt trận đầu tiên với Bayern Munich, Neymar đã xuất phát tại một vị trí thấp hơn so với cầu thủ người Pháp, người vẫn giữ vị trí ở trên cao của sân đấu. Trong tình huống này, Guardiola có thể sẽ thích dùng cấu trúc 3-2 hơn, để kiểm soát các hành lang tốt hơn và đề phòng tốc độ cực kỳ đáng sợ của Mbappe.
Cũng nên xem xét chuyện cách định hướng cơ thể của các cầu thủ phòng ngự Man City có thể giúp ích gì trong những tình huống chống phản công. Josh Bednash, một huấn luyện viên đội trẻ tại Crystal Palace và đồng thời là một chuyên gia phân tích chiến thuật của The Coaches’ Voice, gần đây đã tweet một ví dụ về cách Aymeric Laporte cản trở một đợt phản công của Leicester City.
Cầu thủ người Pháp di chuyển rộng, đề phòng một đường chuyền hướng ra phía bên ngoài của mình, nhưng cũng lùi sâu và có định hướng cơ thể hướng mặt vào bên trong trung lộ để có thể kiểm soát phương án thực hiện một đường chuyền dọc trung lộ của đối phương. Sau đó anh sử dụng tốc độ của mình, lợi thế về vị trí, cũng như những yếu tố tinh tế hơn, để đoạt lấy bóng, dập tắt đợt phản công của đối phương.
Đây có thể được coi là một chi tiết nhỏ nhặt, nhưng đóng vai trò cực kỳ quan trọng mà Guardiola muốn hướng đến. Bên cạnh đó, không có đối thủ nào khác trong thế giới bóng đá sở hữu tốc độ đáng sợ và khả năng di chuyển thông minh như Mbappe, vậy nên cách định hướng cơ thể của các trung vệ Man City trong các pha xoay người của ngôi sao người Pháp sẽ là cực kỳ quan trọng, nếu họ muốn có cơ hội ngăn chặn các tình huống bùng nổ xuyên phá vào không gian sau lưng hàng thủ đối phương của anh.
Về phần mình, Mbappe tỏ ra đặc biệt nguy hiểm ở hành lang trong của cánh trái. Phong cách này chắc chắn sẽ làm nhiều người nghĩ rằng Mbappe là một cầu thủ khác thi đấu theo khuôn mẫu của Thierry Henry – kiên quyết tấn công vào không gian này, sau đó cứa bóng đến góc xa khung thành. Tuy nhiên, trên thực tế, những pha di chuyển của Mbappe đã diễn ra một cách đa dạng hơn rất nhiều trong 3 mùa giải đầu tiên của anh ở Paris.
Biểu đồ dưới đây mô tả các vị trí ghi bàn của tiền đạo người Pháp (không tính các quả penalty) trong 4 mùa giải Ligue 1 của mình cho đến nay. Chúng được phân loại thành 3 khu vực: Trung lộ (centre), cánh trái (left) và cánh phải (right).
Rõ ràng, Mbappe đang có khuynh hướng tập trung khai thác không gian hành lang trong của cánh trái hơn bao giờ hết. Man City có khả năng cao sẽ kiểm soát tốt chuyện này, bởi vì hậu vệ phải Kyle Walker có tốc độ lui về nhanh hơn bất kỳ cầu thủ phòng ngự nào khác của Man City. Anh cũng đã chơi rất hay trong vai trò trung vệ lệch phải khi Man City đánh bại Arsenal hồi đầu mùa giải, Guardiola bố trí Walker như vậy chủ yếu là để đối phó với tốc độ của Pierre-Emerick Aubameyang ở hành lang đó. Mbappe chắc chắn tinh quái hơn và toàn diện hơn Aubameyang, nhưng Guardiola có thể sẽ cân nhắc về cách bố trí tương tự trong trận đấu này.
Trong khi đó, Neymar mang đến một mối đe dọa vô cùng lớn trong cả hai khâu ghi bàn và kiến tạo, đồng thời cũng cực kỳ hiệu quả trong việc kiếm về cho PSG những pha đá phạt. Bảng dưới đây chứng minh ngôi sao người Brazil chính là cầu thủ xuất sắc nhất châu Âu trong khía cạnh này, với việc đã kiếm về cho PSG đến 35 tình huống đá phạt ở Champions League 2020/2021, một con số vượt xa phần còn lại, và Mbappe cũng nằm trong top 10 của thống kê này :
Đây sẽ là một chủ đề đặc biệt thú vị khi chúng ta xét đến chuyện đã có những tranh cãi nổ ra về “mánh” phòng ngự “phạm lỗi chiến thuật” của Man City, gần đây nhất là trong chiến thắng 1-0 trước Tottenham ở trận chung kết Carabao Cup, với việc Laporte đã có 2 pha phạm lỗi chiến thuật nhưng phải đến lần thứ hai mới phải nhận một thẻ phạt. Fernandinho cũng đã có một trong các tình huống phạm lỗi điển hình của anh, sẵn lòng nhận thẻ phạt để đổi lấy việc dập tắt một đợt phản công của đối phương.
Neymar không chỉ khôn ngoan trong việc “câu” phạm lỗi – mà còn không chút ngần ngại và rất tinh quái khi cáo buộc chúng với các trọng tài. Trong chiến thắng 3-1 của PSG trước Man City ở vòng bảng, cầu thủ đồng hương Fred đã liên tục trở thành “nạn nhân” của Neymar với khả năng này của anh.
Guardiola có thể sẽ không quá thất vọng khi thấy Neymar được chỉ đạo duy trì vị trí dâng cao trên sân đấu cùng Mbappe, và tự tin rằng các tiền vệ của mình sẽ chọn vị trí đủ thông minh để ngăn chặn những đường chuyền hướng đến cầu thủ người Brazil – đó đã luôn là cách tiếp cận mặc định của Guardiola, nhưng đang tỏ ra sẽ đặc biệt phù hợp trước một cầu thủ có số lần rê dắt bóng thành công mỗi 90 phút nhiều hơn bất kỳ cầu thủ nào khác ở 5 giải vô địch quốc gia hàng đầu châu Âu mùa giải này. Neymar chỉ ghi được 1 bàn trong 8 lần ra sân gần nhất của anh, chiến thắng 5-0 trước Angers, nhưng đây không hề được coi là một khoảng thời gian sa sút phong độ; anh đã chơi cực kỳ hay trước Bayern Munich, và chỉ có sự đen đủi mới khiến anh không thể ghi bàn trong cả 2 lượt trận.
Guardiola thường bị chỉ trích là “nghĩ nhiều quá mức cần thiết” trong các trận đấu lớn ở Champions League và quá chú trọng đến đối thủ trong việc đưa ra quyết định chiến thuật của mình. Nhưng nếu có hai đối thủ nào ở châu Âu vào thời điểm này đáng để Guardiola phải “suy nghĩ thật nhiều”, thì đó có lẽ là Mbappe và Neymar. PSG chắc chắn không thể vượt trội hơn Man City về sự gắn kết và rất khó có được một thế trận áp đảo trước đối phương, nhưng hai siêu sao trên mặt trận tấn công của họ cần phải được kiểm soát thật chặt chẽ.
Nguồn: Dịch từ bài phân tích “How do Manchester City stop Kylian Mbappe and Neymar?” của hai tác giả Sam Lee và Michael Cox, đăng tải trên The Athletic.
Thông thường, mọi người cho rằng việc cao lớn là một lợi thế. Nhưng vấn đề là đôi khi những quan niệm thông thường này lại không cho ra kết quả chính xác cho lắm.
Sau chiến thắng 2-1 của Liverpool trước Chelsea vào cuối tuần trước, Arne Slot đã đùa với Trent Alexander-Arnold rằng anh đã có thêm một đối thủ cạnh tranh ở vị trí hậu vệ phải: Mohamed Salah. Huấn luyện viên của Liverpool không chỉ ấn tượng với nỗ lực phòng ngự của Salah mà còn với cả bàn thắng và pha kiến tạo của anh.
Chuyên trang phân tích dữ liệu The Analyst đã có bài viết để phân tích các loại hình phạt góc phong phú để xem đội bóng và cầu thủ nào đang có màn trình diễn tốt và kém nhất tại Premier League mùa giải này.
Các hậu vệ biên đã chuyển từ một vị trí ít được chú ý trở thành vị trí có thể đảm nhiệm gần như mọi nhiệm vụ ở trên sân. Hiện tại, mỗi đội bóng đều sử dụng những hậu vệ biên theo nhiều cách khác nhau: từ vai trò phòng ngự, làm người kiến thiết lối chơi cho đến việc chơi bó vào trong như một tiền vệ trung tâm. Vậy hiện giờ mỗi đội bóng tại Premier League triển khai hậu vệ biên của họ như thế nào?