Vua bóng đá Pele và thứ di sản vượt thời gian

Sự vĩ đại của Pele

Rạng sáng ngày 30/12/2022, thông tin Pele qua đời được xác nhận bởi người đại diện. Dẫu biết sinh lão bệnh tử là quy luật bất biến của vũ trụ, dù rằng người hâm mộ trên toàn thế giới đều hiểu rằng thời gian Pele sắp cạn từ sau lần gần nhất ông nhập viện, cái chết của vị "vua bóng đá" vẫn khiến cả thế giới phải bàng hoàng.

Kỳ thực, ngay từ khi sinh ra, Edson Arantes do Nascimento đã mang trong mình sứ mệnh trở thành vị vua của bóng đá thế giới. Năm lên 9, sau khi chứng kiến Brazil thất bại trước ĐT Uruguay ngay trên "Thánh địa" Maracana, cậu bé Edson hứa với cha mình sẽ mang về Brazil cup vàng Jules Rimet. Đó là khởi đầu của "Pele", của người sẽ vĩnh viễn thay đổi lịch sử bóng đá thế giới.

Pele đã qua đời ở tuổi 82

Trong lịch sử thăng trầm của bóng đá, không nhiều cầu thủ được gọi với danh xưng "vĩ đại". Cũng không dễ để có thể cắt nghĩa một cách rõ ràng từ "vĩ đại". Nói cách khác, rất khó để xác định một cầu thủ phải làm được những gì để trở nên vĩ đại.

Nhưng một cách tổng quát, có thể đánh giá sự nghiệp cầu thủ thông qua một số tiêu chí như: số bàn thắng (với một tiền đạo như Pele), số danh hiệu, vai trò cũng như tầm ảnh hưởng tại đội bóng. Quan trọng nhất phải kể tới tầm ảnh hưởng mà cá nhân cầu thủ ấy tạo ra trong suốt sự nghiệp. Pele là người có tất cả những điều trên.

Ông lập kỷ lục ghi bàn, dù cho con số chính xác về số lần ông xé lưới đối thủ vẫn còn gây ra nhiều tranh cãi. Pele cũng vô đối về số lần vô địch World Cup (3 lần), ông cũng chính là niềm cảm hứng cho Brazil đến với chức vô địch năm 1958. Khi mà cả đất nước Brazil còn chưa nguôi ngoai sau thất bại tại Maracana, Pele trở thành ngọn đuốc mở ra thời kỳ mới với bóng đá quốc gia Nam Mỹ này.

Pele là niềm cảm hứng đưa Brazil vô địch World Cup ở tuổi 17

Trước Pele, bóng đá Brazil không thiếu những nhân tài. Sau khi Pele giải nghệ, Selecao vẫn có thêm hai lần lên đỉnh thế giới. Nhưng mọi thống kê và so sánh trong bóng đá chỉ mang tính tham khảo và môn thể thao này sẽ thật khô khan cũng như mất đi giá trị vốn có nếu hậu thế lấy lăng kính thống kê để đánh giá thế hệ trước.

Một trong những yếu tố khác biến Pele trở thành vị vua của bóng đá thế giới là thể chất của ông. Pele sở hữu nền tảng thể chất thiên phú với bộ khung xương, cơ bắp, phản xạ thần kinh vượt trội so với người bình thường. Thậm chí, khi gia nhập NY Cosmos năm 35 tuổi, đội ngũ y tế của đội bóng này còn khẳng định Pele đủ sức trở thành VĐV xuất sắc ở bất cứ môn thể thao nào ngoài bóng đá.

Nói cách khác, Pele từ khi sinh ra đã được định trước sẽ trở thành cầu thủ vĩ đại. Ông chưa từng tới châu Âu thi đấu. Chẳng sao cả! Ông chưa từng giành QBV, cũng không vấn đề gì! Pele đã tự biến mình trở thành một biểu tượng bất diệt, thành đỉnh cao chói lọi nhất mà không cầu thủ nào có thể chạm tới.

Sự vĩ đại vượt ngoài ranh giới bóng đá

Người hâm mộ có thể ngỡ ngàng về phong độ khủng khiếp của Mbappe ở World Cup 2018 hay 2022, nhưng từ trước đó nửa thế kỷ, Pele đã làm được nhiều hơn thế. Thứ bóng đá đầy ma thuật và đậm chất đường phố của Ronaldinho, Neymar hay Ronaldo đã làm say đắm bao thế hệ, nhưng trước đó vài chục năm, Pele đã thuần thục những kỹ năng ấy và nâng nó trở thành nghệ thuật. 

Pele là biểu trưng cho tinh thần "Joga bonito" của bóng đá Brazil

Năm 2022, người hâm mộ thật dễ dàng để theo dõi hay thậm chí là phân tích màn trình diễn của một cầu thủ thông qua highlights hay những con số thống kê. Trong khi đó, thời Pele còn thi đấu, mọi thứ chỉ là chiếc tivi đen trắng với màn hình 14 inch cùng tín hiệu nhiễu sóng, chập chờn. Từ ở buổi "hồng hoang" của bóng đá, Pele đã chơi một thứ bóng đá vượt thời đại. Đôi chân của ông vẽ nên những nét màu rực rỡ giữa thời kỳ chỉ có hai màu trắng - đen.

Vượt lên trên tất cả những con số, những danh hiệu, sức ảnh hưởng của Pele đã vươn ra ngoài địa hạt bóng đá đơn thuần. Ông từng được Chính phủ Brazil coi là "bảo vật quốc gia" và không đội bóng nào ngoài Brazil được chiêu mộ ông trong suột một thập kỷ. Năm 1967, khi Pele tới Lagos, thủ đô của Nigeria chơi bóng, những phe phái vũ trang đã tạm ngừng bắn trong 48h chỉ để dõi theo đôi chân của huyền thoại người Brazil.

Tầm ảnh hưởng của Pele vượt ra khỏi địa hạt bóng đá

Sau khi giải nghệ, ông vẫn tham gia vào những hoạt động bóng đá. Pele trở thành Bộ trưởng Thể thao Brazil (1995-1998), làm đại sứ toàn cầu của các tổ chức như UNICEF, ông cũng tham gia một số hoạt động từ thiện. Nếu coi bóng đá là chất keo gắn kết mọi dân tộc thì Pele xứng đáng là biểu tượng cho tinh thần, cho hành trình xóa nhòa đi ranh giới của bóng đá trên toàn cầu.

"Anh hùng trọng anh hùng", những huyền thoại của bóng đá thế giới đều dành những lời ngợi ca cho tài năng của Pele. Ferenc Puskas từ chối chuyện đánh giá Pele, bởi đẳng cấp của ông ấy là vượt trên tất cả. Franz Beckenbauer khẳng định Pele là cầu thủ toàn diện nhất ông từng được chứng kiến. Cả hai danh thủ trên đều là những huyền thoại bất diệt của bóng đá thế giới và khi cả hai "nhún mình" trước Pele, có thể hiểu vị vua bóng đá người Brazil vĩ đại như thế nào!

Không ai trong cuộc đời có thể đi ngược lại quy luật của thời gian. Pele sau cùng cũng rời xa nhân thế để hội ngộ cùng những Maradona, Garrincha hay Puskas. Nhưng thứ sẽ mãi trường tồn chính là chân giá trị mà ông để lại cho hậu thế, như cách ông từng khẳng định: "Pele không có màu da, sắc tộc hay tôn giáo riêng nào. Pele được chấp nhận ở khắp mọi nơi."

Một lần nữa, xin kính cẩn nghiêng mình và vĩnh biệt ông, Pele!