Đội tuyển Brazil và ngọn lửa cháy ở chân thành

Khi Selecao đánh mất chính mình

Thất bại trước Uruguay là lần thứ hai liên tiếp ĐT Brazil dừng bước ở tứ kết một giải đấu lớn. Trước đó, tại World Cup 2022, Brazil cũng gục ngã ở tứ kết trước Croatia theo kịch bản gần như tương tự. Điểm chung của hai thất bại trên, hay của chính Brazil từ đầu Copa America năm nay, là sự bế tắc trước đối thủ được tổ chức tốt và gục ngã ở thời điểm đòi hỏi cầu thủ phải có sự tập trung cao nhất.

Trong ngày siêu sao Vinicius Jr - cầu thủ có phong độ cực cao ở mùa giải vừa rồi phải ngồi ngoài, Selecao bỗng vô hồn tới nhạt nhẽo và vật vờ tới vô hại. Người đá thay Vinicius (cũng là đồng đội tương lai của tiền đạo này tại Real Madrid) là Endrick đã có một trận đấu không thể tệ hại hơn. Cả trận, sao trẻ này chuyền bóng đúng…5 lần với tỉ lệ chính xác 20%. 

Brazil dừng bước ở tứ kết Copa America 2024

10 vị trí còn lại trong đội hình ĐT Brazil cũng vậy, khi các cầu thủ không có bất cứ liên kết nào với nhau. Chiếc áo với 5 ngôi sao biểu trưng cho 5 lần vô địch World Cup trên ngực dường như quá rộng với những cầu thủ đang có cơ hội mặc nó. Từ chỗ là “công xưởng” của bóng đá thế giới, ĐT Brazil giờ chỉ còn là cái bóng của chính mình.

Chất lượng cầu thủ Brazil ở hai giải đấu lớn gần đây (World Cup 2022 và Copa America 2024) đã đi xuống rất nhiều so với chính họ của quá khứ. Hãy nhìn vào vị trí hậu vệ cánh để hiểu được cơn hạn hán tài năng của bóng đá Brazil lúc này. Một nền bóng đá từng sản sinh ra những Cafu, Maicon, Dani Alves, Filipe Luis hay Marcelo giờ không còn bất cứ hậu vệ cánh nào đủ sức lọt vào “mâm trên” của bóng đá châu Âu.

Tại Copa America 2024, HLV Dorival Junior có trong tay Danilo, Yan Couto, Wendell và Arana cho vị trí ở hai hành lang biên. Trong đó, Yan Couto, người ghi được 2 bàn và có tới 10 kiến tạo trong mùa giải 2023/2024 lịch sử của Girona lại không được ra sân phút nào.

HLV Dorival Junior đang không có nhiều lựa chọn về nhân sự

Câu chuyện ở hàng tiền vệ của Selecao cũng nhức nhối không kém. Ở một tập thể tôn thờ lối đá tấn công như Brazil, vị trí tiền vệ phòng ngự chẳng khác nào tấm khiên che chắn hàng thủ Selecao trước những đợt phản công. Không phải ngẫu nhiên khi lần gần nhất Brazil giành một danh hiệu (Copa America 2019) cũng là thời điểm mà Casemiro còn đang ở đỉnh cao phong độ.

Cũng không có gì bất ngờ khi hệ thống của Brazil dần xuất hiện nhiều điểm yếu hơn khi tiền vệ thuộc biên chế MU tụt phong độ. Điều đáng nói hơn nữa là HLV Dorival không còn lựa chọn nào với chất lượng tương đương ở cùng vị trí. Bruno Guimarães, Ederon hay Douglas Luiz đều có năng lực, nhưng cả ba có lẽ cần thêm thời gian để trở thành trụ cột của Selecao.

Ở tuyến tiền đạo - vị trí vốn là niềm tự hào của ĐT Brazil, cũng không còn khiến đối thủ phải run sợ ở những giải đấu gần đây. Có lẽ chưa khi nào người hâm mộ Selecao thấy nhớ Neymar như lúc này. Tiền đạo sinh năm 1992 dính chấn thương nặng trong trận đấu với Uruguay năm ngoái và tập thể Brazil vắng Neymar chỉ thắng đúng một trận đấu chính thức tính từ thời điểm đó tới lúc này!

Rodrygo nhạt nhòa ở Copa America 2024

Sau chức vô địch Champions League 2023/2024 của Real Madrid, CĐV Brazil từng kỳ vọng Vinicius sẽ là cái tên tiếp theo giành…quả bóng vàng. Nhưng rồi tiền đạo này lại được nhắc tới bởi tranh cãi ngoài chuyên môn nhiều hơn đóng góp vào lối chơi chung.

Vinicius chắc sẽ tự trách mình khi phạm lỗi cực kỳ thừa thãi với James Rodriguez ở trận đấu cuối vòng bảng. Pha bóng ấy khiến Vini bị treo giò ở tứ kết và cầu thủ này lặng người nhìn đồng đội thất bại trước Uruguay trên khán đài.

Đồng đội của tại Real Madrid của Vinicius là Rodrygo cũng có bốn trận đấu quá sức đáng quên trên đất Mỹ. Cụ thể, Whoscored chấm Rodrygo trung bình 6,76 điểm sau 4 trận ở Copa. Những cái tên còn lại, như Raphinha, Savio, Endrick cũng không ai nhận quá 7 điểm. Rõ ràng là không cầu thủ nào ở Brazil hiện tại có thể tạo ra tác động lên đội tuyển lớn như những Neymar từng thể hiện.

Nói đi cũng phải nói lại, những trụ cột ở Brazil lúc này đã phải trải qua mùa giải cực kỳ vất vả trong màu áo CLB. Chính HLV Dorival Jr cũng phải thừa nhận rằng cầu thủ của ông vị “vắt sức” quá nhiều trước Copa năm nay. Nhưng cùng với đó, chính vị trí HLV cũng là vấn đề với Brazil lúc này.

Gian nan bài toán huấn luyện viên

Tính từ năm 2022 tới hiện tại, Brazil đã được dẫn dắt bởi 3 HLV khác nhau. Từ Ramon Menezes (HLV U20 Brazil), tới Fernando Diniz (HLV tạm quyền, dẫn dắt cả CLB Flamengo lẫn ĐTQG) và Dorival Jr. Thực chất, người hâm mộ khó có thể đòi hỏi gì nhiều về mặt thành tích khi cả ba đều là những phương án mang đậm tính chữa cháy của LĐBĐ Brazil (CBF).

Nhìn cách Carlo Ancelotti “quay xe” với CBF để ở lại Real Madrid, có thể hiểu tình hình hiện tại ở ĐT Brazil là rối ren và căng thẳng tới mức nào. Tuy vậy, ngay cả khi HLV Carlo Ancelotti có nhận công việc ở Brazil, chưa chắc mọi thứ đã diễn ra thuận lợi hơn. Brazil là một nền bóng đá đặc thù và tính “cục bộ” thể hiện rõ ở vị trí HLV.

HLV Dorival Junior chỉ là phương án chữa cháy của Brazil

Trong lịch sử, Selecao mới chỉ có hai HLV người nước ngoài, là Filpo Nunez (Argentina) và Flavio Costa (người Bồ Đào Nha). Cả hai HLV này đều chỉ dẫn dắt ĐT Brazil trong đúng 1 trận, là trận giao hữu với Uruguay ở giữa thế kỷ trước.

Lẽ đó, việc CBF bổ nhiệm một HLV người Italia như Ancelotti sẽ vấp phải làn sóng phản đối dữ dội từ người hâm mộ. Người Brazil luôn muốn một HLV bản địa dẫn dắt ĐTQG, nhưng sự thật là nguồn lực HLV nội của Brazil lại cực kỳ hạn chế. 

Brazil vẫn là công xưởng bóng đá thế giới, nhưng quốc gia này không đào tạo ra nhiều HLV chất lượng với số lượng và chất lượng tương đương. Nhìn sang hàng xóm Argentina, quốc gia này đang có lực lượng HLV dồi dào. 4 đội vào bán kết Copa America có tới 3 HLV người Argentina (Lionel Scaloni - Argentina, Nesto Lorenzo - Colombia và Marcelo Bielsa - Uruguay).

Những HLV người Argentina, như Scaloni, để lại dấu ấn rõ nét trong thời gian qua

Ở cấp độ CLB, những HLV Argentina cũng có dấu ấn lớn hơn hẳn đồng cấp Brazil. Từ Diego Simeone, Mauricio Pochettino hay kể cả Tata Martino đều là những cái tên được đánh giá cao. Trong khi đó, HLV Brazil để lại nhiều dấu ấn nhất tại châu Âu thời gian qua có chăng chỉ là Sylvinho. 

Có nhiều lí do dẫn tới việc nguồn lực HLV của Brazil khan hiếm, khác hoàn toàn lực lượng cầu thủ của quốc gia này. Hồi tháng 3, nhà báo Gabriele Marcotti của ESPN có một bài viết cực dài và chi tiết chỉ ra những lí do khiến số HLV trình độ cao của Brazil lại ít tới vậy. Trong đó, nổi bật hơn cả là việc hệ thống bóng đá Brazil không phù hợp cho một HLV dẫn dắt một đội bóng quá lâu.

Điều này kéo theo nhiều hệ lụy, khi các HLV không có đủ thời gian, nguồn lực, sự hậu thuẫn…để phát triển đội bóng theo triết lý riêng của mình. Lẽ đó, các HLV Brazil chỉ phù hợp với những công việc ngắn hạn và được đánh giá cao ở khả năng “lựa cơm gắp mắm” thay vì xây dựng một triết lý, bản sắc riêng biệt.

Nói vậy để thấy ĐT Brazil giờ cần một “cuộc cách mạng” thật sự. Cuộc cách mạng ấy cần bắt đầu từ thượng tầng CBF, tới những ngóc ngánh của hệ thống bóng đá dày đặc và phức tạp tại quốc gia này.

Bằng không, cơn khủng hoảng tại Selecao sẽ còn lan rộng vì chỉ cần một cơn gió nữa, đốm lửa cháy ở chân thành sẽ nuốt trọn đội bóng này.