Dani Alves: Hình mẫu hậu vệ cánh của hiện tại và tương lai

Chẳng điều gì phản ánh rõ nét hơn những thành công của hậu vệ phải Dani Alves bằng những thống kê đầy giá trị. Với chức vô địch La Liga trong màu áo Barcelona mùa này, Alves vượt qua Pele để trở thành cầu thủ người Brazil giành nhiều danh hiệu nhất trong lịch sử. Đồng thời, Dani Alves cũng năm lần góp mặt trong đội hình tiêu biểu của năm vừa rồi do FIFA bình chọn (FIFPro). Trong hai thập kỷ gần nhất, Dani Alves cũng là cầu thủ có số pha kiến tạo nhiều thứ ba tại La Liga với 100 lần, chỉ đứng sau Messi và Luis Figo, những huyền thoại thực sự của bóng đá thế giới.

Vậy tại sao người ta vẫn tranh cãi về Daniel Alves?

Graham Ruthven, cây viết và bình luận viên nổi tiếng cho nhiều trang báo thể thao uy tín tại châu Âu mới đây từng nhận xét Dani Alves xứng đáng được tôn vinh nhiều hơn thế. Ngôi sao người Brazil đã xóa đi ranh giới truyền thống của một hậu vệ cánh phải. Hay nói cách khác, Alves là hình mẫu của một hậu vệ cánh hiện đại khi rất lợi hại trong những tình huống tham gia tấn công, mà con số 100 pha kiến tạo đủ nói lên điều đó.

Trước Dani Alves, một cầu thủ khác của bóng đá Brazil cũng làm mờ đi khái niệm về một hậu vệ cánh là Roberto Carlos. Được gọi là một hậu vệ nhưng cả Dani Alves lẫn Carlos đều được người ta nhớ tới nhờ khả năng tham gia tấn công. Với Carlos là những cú sút búa bổ còn với Alves là khả năng kiến tạo không thua kém gì một tiền vệ. Nhưng vấn đề ở chỗ sau những bàn thua của Barcelona, người ta lại đổ lỗi cho việc Dani Alves dâng lên quá cao để lộ những khoảng trống.

Quả thực đối với những đội bóng gặp Barcelona, vị trí của hậu vệ Dani Alves là một trong những điểm yếu có thể khai thác. Những pha dâng cao tấn công như một tiền vệ của cầu thủ người Brazil thường để lộ khoảng trống bên hành lang cánh phải của Barca. Rất nhiều đội bóng thường khoét sâu vào yếu điểm đó để làm bàn. Tất nhiên, sự chỉ trích về phong cách thi đấu của Alves cũng bắt nguồn từ đó.

"Cái gì là phòng ngự? Chẳng nhẽ cứ là một hậu vệ thì không được đi bóng hay tấn công à? Nếu thế thì khủng khiếp quá bởi nó sẽ làm bóng đá trở nên nhàm chán. Bạn có thể chuẩn bị cho việc phòng ngự thuần túy nhưng một gã nào đó vẫn có thể đi bóng qua bạn ở một thời điểm bất ngờ. Muốn giành chiến thắng, bạn phải ghi được nhiều bàn hơn đối thủ. Đội bóng giành chiến thắng chưa hẳn là những người có hàng phòng ngự tuyệt vời. Cứ tưởng tượng mà xem nếu bạn phòng ngự cực tốt nhưng chẳng ghi được bàn, tất cả chỉ là vô nghĩa".

Dani Alves đã phản pháo như thế khi người ta chỉ trích anh quá ham tấn công mà "bỏ quên" phòng ngự. Nhưng vấn đề nằm ở tư duy chơi bóng của Barcelona và chính Dani Alves. Là một cầu thủ người Brazil, Dani Alves cũng giống như rất nhiều cầu thủ xứ Samba khác luôn thích lối đá tấn công quyến rũ. Những cầu thủ thiên về sức mạnh và tác phong chiến thuật lại trở thành... của hiếm đối với người Brazil. Tất nhiên, Alves cũng không ngoại lệ.

Đồng thời tại Barcelona, Dani Alves cũng được giải phóng khỏi lối chơi phòng ngự đơn thuần. Với hệ tư duy phát triển từ lối đá tiqui taka vốn luôn lấy tấn công làm chủ đạo, những cầu thủ có khả năng tham gia tấn công tốt như Dani Alves luôn được đánh giá cao. Chẳng thế mà khi cầu thủ người Brazil bước sang tuổi 33, Barca nhanh chóng chiêu mộ Aleix Vidal từ Sevilla và chuyển Sergi Roberto từ một tiền vệ sang đá vị trí hậu vệ phải.

Đó có phải là một cuộc cách mạng xét về mặt vị trí bắt nguồn từ hậu vệ ngôi sao Dani Alves?

Có thể coi là thế. Người ta khó phân biệt rạch ròi vị trí thực sự của Dani Alves trên sân. Cầu thủ người Brazil được gắn mác hậu vệ phải bởi đó là vị trí trong sơ đồ ra sân, chứ thực ra Alves thi đấu rất cao trong vai trò của một tiền vệ. Hay như nhiều chuyên gia nhận định, Dani Alves là mẫu cầu thủ hiện đại với vị trí "cầu thủ chạy cánh hỗ trợ phòng ngự" chứ không còn là một hậu vệ phải truyền thống.

Cuộc cách mạng về mặt vị trí này có thể nhìn thấy rõ trong việc HLV Luis Enrique đẩy Sergi Roberto sang đá cánh phải. Cầu thủ trẻ này ban đầu được đôn lên đội một để đá trong vai trò của một tiền vệ trung tâm. Tuy nhiên khi Barcelona không tìm ra được nhân tuyển thích hợp thay thế Dani Alves, Sergi được cho đá ở vị trí hậu vệ phải nhưng vai trò và cách chơi tương đương với đàn anh. Cả Dani Alves và Sergi Roberto đều không quá chú trọng việc phòng ngự mà điểm mạnh là tham gia tấn công.

Người ta đang gọi cả hai là hậu vệ phải nhưng thực chất, họ có thể coi là những tiền vệ. Với lối chơi dựa trên khả năng kiểm soát bóng của Barcelona, những hậu vệ cánh thuần túy khó đáp ứng được những yêu cầu khắt khe để hòa nhập với toàn đội. Vì vậy mà Dani Alves được đánh giá là người khai sáng một vị trí mới mà không mới, đó là mẫu cầu thủ thiên về tấn công nhưng sẵn sàng lùi về phòng ngự khi cần thiết.