Triết học bóng đá Marcelo Bielsa trong lối chơi của Barcelona, lối chơi dâng cao đội hình không còn phổ biến, số chín ảo trở thành phong cách chủ đạo và ảnh hưởng bất ngờ từ một HLV Nam Mỹ. Đó là những xu hướng chiến thuật chính của năm 2011.
Triết học bóng đá trường phái Bielsa
Triết lý của Barcelona hiện giờ đương nhiên là có nguồn gốc từ bóng đá tổng lực được khai sinh bởi Rinus Michels và Johan Cruyff vào đầu những năm 1970. Tuy nhiên, điều đã trở nên ngày càng rõ ràng là phong cách bóng đá tổng lực hiện đại của Barcleona được đặt trong lăng kính theo kiểu Marcelo Bielsa, HLV của Argentina giai đoạn 1998-2004 và từng dẫn dắt Chile gây bao sóng gió ở các cầu trường giai đoạn 2007-2011.
Những yếu tố cơ bản trong triết học bóng đá Bielsa, gây sức ép liên tục, hàng phòng ngự dâng cao, khá giống với truyền thống bóng đá tổng lực Hà Lan, với một khác biệt duy nhất là hàng thủ ba người, giờ đã trở thành mẫu mực ở Barcelona với hệ thống 3-1-3-3 giúp họ “hoành hành bá đạo” từ La Liga đến mọi sân chơi trên thế giới. Việc sử dụng một tiền vệ trung tâm lùi thấp, Sergio Busquets ở Barcelona, là hình mẫu kinh điển của Bielsa, với mục tiêu đưa các trận chiến tranh chấp bóng xa hơn về phía phần sân đối thủ.
Alexis Sanchez và Messi đều là những số 9 ảo
Và không chỉ có Barcelona, với câu chuyện nổi tiếng về việc HLV Pep Guardiola đã lái xe cả đêm đến gặp Bielsa để có một buổi trao đổi và học hỏi về chiến thuật trong một dịp ông có mặt ở Argentina, đang áp dụng phong cách ấy. Một người Argentina khác, Jorge Sampaoli, một tín đồ trung thành của trường phái Bielsa, đã sử dụng các phương pháp đó với hiệu quả tuyệt vời tại CLB Universidad de Chile, ĐKVĐ giải Apertura Chile và Copa Sudamericana, đồng thời đã vào bán kết Clausura. Đó là một đội bóng rất giống Barcelona ở Nam Mỹ, cơ động về mặt chiến thuật và hình dáng của cả đội trên sân, như một kết cấu lỏng, nhưng phong cách cơ bản vẫn là bielsista, với hệ thống 3-1-4-2.
Không phải ai cũng có thể dâng cao
Chiến thuật bóng đá chỉ là tương đối. Điều phù hợp với một tập thể cầu thủ này trong những tình huống nhất định không nhất thiết sẽ đúng cho tập thể cầu thủ khác trong những tình huống khác. Mùa hè này, cả Chelsea và Inter Milan đều có những HLV mới. Cả hai HLV đều ưa thích lối chơi dâng cao ép sân, nhưng cả hai đội hình mà họ thừa kế đều không thật sự thích hợp cho phong cách đó. Hàng thủ quá chậm chạp để dâng lên gần giữa sân và không thể quay về kịp trong những pha phản công. Trong cả hai trường hợp, sự bất tương xứng giữa triết lý huấn luyện và đặc điểm đội hình là rất rõ ràng.
Tại Inter Milan, Gian Piero Gasperini chỉ ngồi được 5 trận trước khi bị sa thải, điều khiến nhiều người tự hỏi tại sao ban lãnh đạo Inter lại bổ nhiệm ông này. Tại Chelsea, dù Andre Villas-Boas đã hứng chịu các thất bại trước M.U, QPR, Arsenal và Liverpool (hai lần), và hiện đang chật vật mới giữ được suất dự Champions League, có vẻ như sự kiên nhẫn nhiều hơn, sau khi đã có quá nhiều HLV danh tiếng bị sa thải dưới tay ông chủ Roman Abramovich.
Villas-Boas, nhận ra những hạn chế trong đội hình của ông, đã lùi lại và cố gắng tổ chức một Chelsea chơi kín kẽ hơn. Ngay lập tức các kết quả được cải thiện, nhưng sẽ là không quá mạo hiểm tiên đoán rằng nếu chiến lược gia người BĐN có thêm một mùa giải nữa để hoàn tất quá trình chuyển giao, Chelsea sẽ bắt đầu chơi thứ bóng đá tốc độ, trơn tru, dâng cao đội hình và nhiều sức ép như đội Porto cũ của ông.
Số chín ảo thành thời thượng
Cuối năm ngoái, số 9 ảo đang là một điều gì đó bất thường, một vị trí tưởng chỉ có trong thần thoại và bị nghi ngờ. Giờ đây, đó đang là vị trí thời thượng ở hầu hết các đội bóng lớn, thậm chí đã trở thành một ghi chú chính thức trong sơ đồ chiến thuật của các HLV. Người tiêu biểu nhất đương nhiên là Lionel Messi ở Barcelona. Trận kinh điển với Real Madrid mới đây là một ví dụ hoàn hảo cho thấy vai trò của số 9 ảo là như thế nào. Tại Bernabeu, Alexis Sanchez vào vai tiền đạo cắm của Barcelona, nhưng bản thân anh cũng không phải là một trung phong thực thụ, mà di chuyển liên tục từ cánh phải vào trung lộ và ngược lại, tạo ra những khoảng trống cho Messi, khi thì xuất hiện trong vòng cấm, khi thì lùi về phía trước khu vực 16m50, tạo ra một áp lực thường xuyên, rất khó chịu và đầy cạm bẫy với hàng thủ Real.
Đối thủ lớn nhất của tiền vệ người Argentina vào thời điểm này trong vai trò đó có lẽ là Cristiano Ronaldo. Ngoài ra, còn có thể kể ra đây Edinson Cavani và Ezequiel Lavezzi trong sơ đồ 3-4-3 của Napoli hay Eduardo Vargas ở Universidad de Chile và không phải ngẫu nhiên mà Vargas, chân sút số một của giải Copa Sudamericana, sẽ đến Napoli trong kỳ chuyển nhượng mùa đông sắp tới.
(Theo Thể Thao Văn Hoá)
Barcelona
