Khi Barcelona gục ngã 0-7 trước Bayern Munich sau hai lượt bán kết Champions League mùa này, Tiki-taka đã lập tức bị đặt dấu hỏi. Nhưng những ai đặt ra câu hỏi về sự tồn vong của nó có lẽ đã quên rằng đây không chỉ là chiến thuật trong một trận đấu cụ thể, mà còn là một trường phái. Và đã là trường phái, thì sự tồn vong của nó không thể chỉ được phán xét qua 1-2 thảm bại, mà sự trở lại của họ gần đây là minh chứng.
Trên con đường Tiki-taka
Khi nâng trên tay chiếc Cúp vô địch giải U-21 châu Âu, Thiago Alcantara không nói về cú hat-trick của anh vào lưới đội Ý, cũng chẳng cảm ơn bất cứ ai, anh chỉ bảo rằng mình vui vì đã “giành chiến thắng bằng phong cách Tiki-taka”. Chiếc Cúp dường như không phải phần thưởng làm anh cảm thấy sung sướng nhất: “Điều quan trọng nhất là thể hiện cho cả thế giới thấy thứ bóng đá tiki-taka”.
Chúng ta đang nói về một cầu thủ trẻ đang không được Barca trọng dụng, và thậm chí muốn bán anh đi. Có lẽ bất kỳ cầu thủ trẻ nào lớn lên từ La Masia cũng sẽ không ngại ngần đặt tay lên trái tim mà dõng dạc như thế, ngay cả khi đội bóng không cần họ nữa. Tiki-taka đã trở thành một “tôn giáo”, một sự tự hào, và khi mà những người trẻ của TBN vẫn còn tự hào vì nó, thì tất nhiên, nó không thể “chết”.
Sinh khí của lối chơi này vẫn rất mạnh, và được “cổ vũ” bằng hai yếu tố quan trọng: 1) Con người phù hợp với lối chơi ấy; 2) Triết lý bóng đá phù hợp với thời đại.
Thời đại TBN chưa qua
Có những trường phái đã trở thành dĩ vãng, vì không còn những con người phù hợp để vận hành nó. Các trung vệ biết cách kiến tạo lối chơi (libero) đã “tuyệt chủng”, và Catenaccio không còn biết bấu víu vào đâu để tồn tại. Bóng đá tổng lực là một lối chơi siêu việt, nhưng nó cũng đòi hỏi những con người siêu việt: Đá được nhiều vị trí, và vị trí nào cũng phải tuyệt vời. Bóng đá hiện đại không còn sản sinh ra những cầu thủ phi thường như thế nữa.
Nhưng Tiki-taka thì có lý do để tin tưởng vào tương lai của nó. Chức vô địch giải U-21 châu Âu vừa qua của TBN với lối chơi đặc trưng ấy cho thấy rằng nền bóng đá này vẫn đều đặn sản sinh ra những con người phù hợp cho Tiki-taka, và tố chất kỹ thuật của người TBN giúp họ làm chủ thứ bóng đá một cách tuyệt vời. Nếu như trước đây, các “số 10” là linh hồn của một đội bóng và vị trí có thể định đoạt thắng thua, thì giờ đây, vai trò ấy được trao cho những mẫu tiền vệ xây nền lối chơi, và đó là “đặc sản” của người TBN.
Triết lý của thứ bóng đá họ chơi vẫn không hề lỗi thời. Bóng đá hiện đại đang phủ nhận mạnh mẽ dấu ấn của các cá nhân và đòi hỏi ở cầu thủ những kỹ năng mang tính liên kết, hơn là kỹ thuật cá nhân. Không có phương tiện nào mang lại sự kết nối tốt như những đường chuyền, và ở phương diện này, TBN không có đối thủ. Triết lý bóng đá của Tiki-taka là đơn giản, bắt quả bóng luân chuyển liên tục với tốc độ cao trên sân, đòi hỏi tư duy nhanh nhạy và cảm giác không gian tốt. Các đội tuyển hay nhất thế giới, như Đức chẳng hạn, đều chơi bóng với triết lý tương tự, chỉ khác là họ không chú trọng đến việc giữ bóng lâu như TBN.
Sự chững lại của nền bóng đá này trong một trận đấu nào đó, hoặc thậm chí là một quãng thời gian nào đó, hoàn toàn có thể lý giải được: Nếu bạn phải vận hành một lối chơi với quá nhiều động tác cơ bản (chuyền bóng) trong từng ấy năm, và nếu bạn đã no nê danh hiệu với lối chơi ấy, thì theo lý thuyết của HLV vĩ đại người Hungary Bela Guttmann, chu kỳ thắng lợi của một đội bóng không thể kéo dài quá 3 năm. Nhưng “tuổi thọ” của Tiki-taka ở cấp CLB đã kéo dài hơn 4 năm và chỉ suy giảm khoảng 2 mùa gần đây, trong khi với đội tuyển TBN, tìm ra điểm yếu của họ vẫn là nhiệm vụ khó khăn.Khi họ đã nhận đủ những thất bại cảnh tỉnh và có động lực để tiến lên, thì thanh gươm ấy sẽ lại trở thành vũ khí hủy diệt. Con người và triết lý vẫn ủng hộ họ. Thời đại vẫn ủng hộ họ, và nó đã trở thành một “tôn giáo” với những người trẻ TBN, thì nguyên khí của lối chơi ấy vẫn rất mạnh mẽ.
(Theo Thể Thao Văn Hoá)
