Guardiola và Zidane, Gattuso: Tại sao họ thành công tại chính đội bóng cũ?

 

"Người nào chỉ nhăm nhăm nói về các sơ đồ chiến thuật, người đó chẳng hiểu gì về bóng đá" - HLV Marian Mihail của FLC Thanh Hóa khẳng định như thế khi được phỏng vấn. Chiến lược gia người Romania cho rằng điều quan trọng nhất quyết định thành công của một huấn luyện viên là hiểu được văn hóa bóng đá bản địa.
 

Đó có thể là lời giải thích rõ ràng nhất cho việc các cầu thủ sau khi giải nghệ thường thành công ở chính câu lạc bộ họ từng gắn bó nhiều năm. Đó là trường hợp của những Gennaro Gattuso, Pep Guardiola và Zidane. 
 

Những ví dụ tiêu biểu
 

Pep Guardiola là điển hình khi xây dựng thành công ngay khi tiếp quản Barcelona năm 2008, chỉ một năm sau khi ông dẫn dắt đội B. Những ánh mắt hoài nghi dần trở thành thán phục, 14 danh hiệu chỉ trong vòng bốn năm, Pep còn "khai sáng" ra triết lý bóng đá tiki taka, thứ chiến thuật từng một thời bất cứ đội bóng nào cũng cố áp dụng. 
 

Barcelona là tất cả những gì với Pep, có thể nói như vậy. Ông trưởng thành từ học viện câu lạc bộ, trải qua quãng đời cầu thủ tại đây rồi tiếp đó tạo nên thành công trên băng ghế huấn luyện cũng chính cùng Barca. Trong ngày bổ nhiệm, nguyên Chủ tịch Juan Laporta khẳng định điều này nhằm "đảm bảo sự tiếp nối trong việc làm mới những ý tưởng bóng đá để dẫn dắt đội đến thành công".
 

Giống như Pep Guardiola, Zinedine Zidane thành công ở ngay chính câu lạc bộ từng ghi dấu khi còn là cầu thủ. Zidane là viên gạch quan trọng của triết lý Galaticos phiên bản đầu của Chủ tịch Real Madrid - Florentino Perez. Zizou gắn bó những năm tháng cuối cùng của sự nghiệp cầu thủ với Real Madrid.
 

Zizou là biểu tượng của Real Madrid với triết lý nổi tiếng "Zidanes y Pavones" - sự pha trộn giữa những ngôi sao quốc tế cùng những tài năng trở thành từ lò đào tạo Castilla.

Giống với Pep, Zizou trước đó chỉ dẫn dắt đội trẻ Real Madrid hai năm, trước khi bước lên tiếp quản đội một vào năm 2016. Hai năm trôi qua, Zizou giành 8 danh hiệu, cũng như giúp Real Madrid trở thành đội bóng đầu tiên bảo vệ thành công ngôi vương Champions League. 
 

Một trường hợp khác là Gennaro Gattuso với AC Milan. Gắn bó 13 năm sự nghiệp cầu thủ cùng Rossoneri, Gattuso không mấy thành công khi bước chân vào nghiệp huấn luyện tại Sion, Palermo, OFI Crete hay Pisa. Đến tháng 5/2017, "Rhino" về lại AC Milan với vai trò dẫn dắt đội trẻ rồi đến tháng 11 cùng năm, bước lên dẫn dắt đội một.
 

Sau những khởi đầu chuệch choạc, Gattuso dần biến AC Milan trở thành một tập thể đáng sợ. Từ 28/12 đến nay, Rossoneri chỉ để thua ba trận trước Arsenal (lượt đi - về Europa League) và Juventus, cả hai đều là những đội bóng được đánh giá cao hơn rất nhiều. AC Milan cũng đánh bại AS Roma, Inter hay Lazio trong chuỗi trận ấn tượng ấy.
 

Bí quyết nào dẫn đến thành công?
 

Điều dễ nhận thấy nhất là cả ba đều cố khôi phục giá trị tốt đẹp của câu lạc bộ từng để lại ấn tượng sâu đậm với họ khi còn là cầu thủ. Trong bất cứ cuộc phỏng vấn nào khi được hỏi về ý tưởng chiến thuật, Pep Guardiola chỉ có một câu trả lời duy nhất: Johan Cruyff. 
 

Pep là một phần của "Dream Team" do huyền thoại Johan Cruyff xây dựng, thứ chiến thuật được gọi là tiki taka được Pep phát triển từ những bài học khi còn là cầu thủ.


Khi ở khách sạn tại St Andrews, Pep quả quyết trước mặt các cầu thủ: "Phong cách thi đấu của chúng ta được quyết định bởi chính lịch sử của câu lạc bộ, chúng ta sẽ trung thành với nó. Khi có bóng, chúng ta không được để mất. Khi mất bóng, chạy và giành lại ngay. Về cơ bản là thế".
 

Còn nhớ năm 1998 khi tiếp quản chiếc ghế huấn luyện của Barca, Johan Cruyff từng nói: "Đây là những điều chúng tôi sẽ làm, quả bóng là điểm khởi đầu, tôi muốn hoàn toàn thống trị việc kiểm soát bóng và luôn thực hiện như thế để giành chiến thắng. Điều đó có nghĩa là các cầu thủ của tôi buộc phải giành chiến thắng trong từng pha bóng, để giành lấy nó và không được để mất quyền kiểm soát bóng".
 

Dấu ấn chiến thuật của Zizou không rõ ràng như Pep. Vấn đề là Zizou biết cách giúp các cầu thủ vượt qua những áp lực của sự kỳ vọng khi khoác áo một trong những câu lạc bộ có cổ động viên khó tính bậc nhất châu Âu. Ai là người đưa ra lời khuyên sát nhất cho Ronaldo khi bị la ó? Zidane. Ai là người giải quyết những vấn đề trong phòng thay đồ của Real Madrid, vốn chưa bao giờ yên ả? Vẫn là Zidane. 

Zizou cũng là người giải quyết triệt để triết lý "Zidanes y Pavones" khi những ngôi sao quốc tế như Ronaldo, Benzema hay Gareth Bale chơi bên cạnh Dani Carvajal, Lucas Vazquez, Marco Asensio,... nhóm cầu thủ trưởng thành từ lò đào tạo trẻ câu lạc bộ.
 

"Saremo una squadra di diavoli" (Chúng ta sẽ là tập hợp ma quỷ - PV) - là tấm biển được treo trong phòng thay đồ AC Milan khi Gattuso đến đây với tư cách huấn luyện viên. Khi còn thi đấu, ai cũng thấy rõ sự mạnh mẽ, quyết liệt trong phong cách chơi của Gattuso, giờ ông muốn nhìn thấy điều đó ở Rossoneri.
 

Gattuso xây dựng lối chơi dựa trên sự chắc chắn của hàng thủ, trao cơ hội cho những cầu thủ trưởng thành từ lò đào tạo câu lạc bộ như Gianluigi Donnarumma, Patrick Cutrone hay Davide Calabria, với hy vọng họ sẽ trở thành Paolo Maldini hoặc Franco Baresi trong những năm tới. Nếu để ý kỹ, đội hình ra sân của Gattuso thường là sự kết hợp giữa các cầu thủ giàu kinh nghiệm với lớp cầu thủ trẻ.
 

Chính những kinh nghiệm khi còn là cầu thủ giúp Gattuso đúc kết ra cách sử dụng con người: "Điểm khác biệt giữa thời của tôi với hiện tại là rất lớn. Hồi đó, tôi dành sự tôn trọng ghê gớm với những cầu thủ lớn tuổi hơn. Giờ thì nhiều cầu thủ trẻ sống trong thế giới của riêng họ, thiếu sự chỉ bảo của những cầu thủ nhiều tuổi hơn".
 

Carlo Ancelotti gọi Gattuso là "linh hồn của AC Milan", còn người đồng đội cũ Andriy Shevchenko so sánh Rossoneri của hiện tại là "Milan của ngày trước". Điều quan trọng hơn cả, Gattuso truyền thứ tinh thần bất khuất lên AC Milan, gần đây bị gạt ra khỏi danh sách những ông lớn của bóng đá châu Âu: "Tôi không bao giờ muốn thua, ngay cả khi chơi bóng với con trai mình".