Trải qua một chiến dịch vòng loại nhọc nhằn và hút chết đến tận lượt trận cuối cùng, bóng đá xứ Tango chẳng thể ăn mừng hay lấy đó làm niềm vui sướng dài lâu nếu còn muốn chinh phục chiếc cúp vàng đã lẩn tránh họ suốt hơn 30 năm qua.
Hồi sinh công tác đào tạo trẻ
Những tín hiệu cảnh báo đã nhấp nháy không ngừng được cả quãng thời gian dài. Bất chấp 3 trận chung kết liên tiếp trong 3 năm – World Cup 2014 cũng như Copa America 2015 và 2016, Argentina chưa bao giờ thành hình một tập thể thực sự gắn kết và vững mạnh. Thành công của họ chủ yếu nhờ sự tỏa sáng của các cá nhân đơn lẻ, điển hình hơn cả chắc chắn là Lionel Messi. Cũng vì cái sự quá lệ thuộc này mà Albicelestes suýt chút nữa phải trả giá cực đắt trong chiến dịch vòng loại World Cup 2018 vừa rồi.
Đóng góp trách nhiệm không nhỏ cho tình trạng này chính là sự xuống cấp của công tác đào tạo trẻ, đặc biệt là lực lượng đội U20, cấp độ tuyển trẻ quan trọng nhất của nền bóng đá Nam Mỹ. 1995-2007, Argentina đã 5 lần lên ngôi vô địch giải U20 World Cup. Kể từ đó là một chuỗi thành tích nghèo nàn, thậm chí đã bị cựu HLV Sergio Batista cảnh báo ngay tại thời điểm Argentina của ông giành tấm huy chương vàng ở thế vận hội Olympics 2008.
 |
| Công tác đào tạo trẻ của Argentina xuống cấp không phanh kể từ tấm huy chương vàng Olympics 2008 |
Quan trọng hơn cả những danh hiệu cấp độ U20 là dòng chảy tốt nghiệp lên ĐTQG của các tài năng trẻ. Sụt giảm cả về lượng và chất hay thậm chí gần như đã tạm ngưng trong những năm trở lại đây, Argentina không tránh khỏi sự suy yếu trông thấy ở nhiều vị trí chủ chốt trong đội hình, đặc biệt ở hàng phòng thủ: thủ môn, hậu vệ cánh và đáng lo ngại hơn cả là trung vệ.
Nhiệm vụ hiển nhiên của LĐBĐ Argentina chính là nhanh chóng khôi phục vị thế làm mưa làm gió của đội trẻ U20 như thế hệ vàng dưới thời Jose Pekerman giai đoạn nửa sau thập niên 90. Argentina từng làm công tác phát hiện và đào tạo trẻ rất xuất sắc, nhưng với vị thuyền trưởng đương nhiệm Jorge Sampaoli thì là cả một núi thách thức.
Trước khi trở về quê hương tiếp quản ghế nóng, HLV 57 tuổi đã dẫn dắt Chile đến thời kỳ hưng thịnh nhất trong lịch sử với 2 chức vô địch Copa America liên tiếp (cùng đánh bại chính Argentina trong trận chung kết). Tuy nhiên, việc ông gần như không muốn can dự gì đến công tác đào tạo trẻ ở đội U20 đã khiến Chile phải trả giá đắt về lâu về dài, còn gì khác ngoài cảnh chính thức không thể đến Nga và ngồi nhà xem World Cup 2018 qua TV, chưa kể giờ là những loay hoay đủ đường trong quá trình tái kiến thiết cả một hệ thống.
Điều hành cả bộ máy đào tạo trẻ hiện thời của Argentina là Juan Sebastian Veron. Với nhiệm vụ lựa chọn HLV các cấp độ cũng như vạch ra kế hoạch, đường lối phát triển, cựu tiền vệ của Man Utd giờ đây chính là một trong những nhân vật trọng yếu của cả nền bóng đá xứ sở Tango.
Xây dựng bộ khung tấn công xoay quanh Messi
 |
| Muốn tiếp tục được Messi cứu rỗi, Argentina phải có những vệ tinh phù hợp nhất cho anh |
Trong khi Veron sẽ lo liệu các mục tiêu dài hạn, nhiệm vụ của Sampaoli là tất cả những gì ngắn hạn ngay trước mắt, chính xác là 8 tháng hoàn toàn bình yên để tập trung xây dựng lực lượng Argentina đi chinh chiến trên đất Nga mùa hè sang năm.
Với chiến thuật tủ chơi pressing cường độ cao ngay bên phần sân đối phương, giấc mơ nguyên bản của ông là một hàng tấn công bao gồm Leo Messi và Paulo Dybala hỗ trợ ngay phía sau Mauro Icardi nhưng đáng tiếc, đây chỉ là một bộ ba rực lửa… trên giấy tờ. Ý tưởng này nhanh chóng chết yểu chỉ sau 2 trận đấu đáng thất vọng của Albicelestes và giờ đây, một lối đi hoàn toàn khác phải sớm được vạch ra.
Sampaoli luôn muốn có ít nhất một cặp đối tác ăn ý nhất định trong đội hình, vậy thì còn gì hoàn hảo hơn Messi và Di Maria, 2 ngôi sao lớn nhất, có thâm niên nhất và đã gắn bó, sát cánh bên nhau cả một thập kỷ nay. Minh chứng ngay trong trận đấu mang tính chất quyết định với Ecuador, cả Messi và Di Maria, với thiên hướng chơi rộng ra cánh và ngoặt vào trung lộ của tiền vệ PSG, đều hỗ trợ tiền đạo cắm Dario Benedetto và cùng tỏa sáng đem về chiến thắng giúp Argentina vượt qua cửa tử.
 |
| Sau tất cả, bộ ba lĩnh xướng hàng công Argentina ở World Cup 2018 có lẽ vẫn là những công thần Messi, Aguero và Di Maria đã trên 30 |
Tất nhiên, vai trò quan trọng của Benedetto cũng không thể phủ nhận, đặc biệt ở cách di chuyển tự do kéo giãn hàng phòng ngự để tạo khoảng trống dứt điểm ở Messi. Mặc dù vậy, cả ngôi sao Boca Juniors cũng như Icardi đều không thể so bì người đàn anh này ở mọi mặt, từ tài năng, đẳng cấp, vị thế tiếng tăm đến độ hợp rơ với Messi.
Khỏi nói về "ngáo ộp" Gonzalo Higuain thì còn ai khác đây ngoài Sergio Aguero, tiền đạo 29 tuổi đang thi đấu bùng nổ, thăng hoa phong độ trong màu áo Manchester City. Không thể góp mặt trong những trận đấu sinh tử cuối cùng của Argentina vì vụ tai nạn giao thông ở Hà Lan, thế nhưng rõ ràng El Kun vẫn là sự lựa chọn an toàn và đảm bảo hơn hẳn cho vị trí mũi nhọn chủ lực của Argentina. Đừng quên rằng trong hai lần ít ỏi có Messi và Aguero cùng xuất phát ở vòng loại World Cup 2018, đoàn quân của Sampaoli đều giành những chiến thắng thuyết phục.
Cải thiện khả năng phòng ngự
Đây có lẽ là câu hỏi lớn nhất dành cho Argentina trên hành trình chinh phục cúp vàng World Cup. Hàng thủ vốn đã là vấn đề cố hữu và nổi cộm bao lâu nay của đội bóng xứ sở Tango với sự thiếu thốn cả chất lượng kiên cố cũng như tốc độ. Kể cả Alejandro Sabella, HLV đã đưa Albicelestes lên ngôi á quân World Cup 2014, cũng đã phải thừa nhận khu vực yếu điểm chết người này, rằng ông chỉ biết đường nhắm mắt và cầu nguyện mỗi khi trông các học trò phải vất vả chống đỡ những đợt lên bóng của đối phương.
Đội hình lấy công bù thủ cũng như với hàng phòng ngự lùi sâu và co cụm của người tiền nhiệm Sabella chắc chắn sẽ không được Sampaoli hưởng ứng và học hỏi. Vị cựu chiến lược gia của Seville vốn ưa chuộng một hàng phòng ngự dâng cao nhằm gây áp lực từ xa ngay bên phần sân của đối phương, bất chấp nguy cơ dính đòn hồi mã thương luôn thường trực từ những pha phản công. Tuy nhiên xét trên những nhân tố hiện tại của Argentina, chiến thuật này không khác gì tự sát.
 |
| Hàng phòng ngự Argentina là vấn đề đau đầu nhất của HLV Jorge Sampaoli |
Vấn đề là giờ Sampaoli cũng đang loay hoay đủ đường và chưa thể biết đâu mới là một hàng phòng ngự tối ưu cho Argentina. Trong những trận đấu cuối cùng ở vòng loại World Cup 2018, ông liên tục thay đổi số lượng nhân sự khu hậu tuyến, từ 3 lên 4 rồi từ 4 xuống 3, mà rồi hiệu quả thì chẳng thấy đâu.
Thậm chí, chiến thắng trước Ecuador lượt cuối chứng kiến 2 hệ thống phòng ngự khác nhau trong 2 hiệp thi đấu. 45 phút đầu chỉ là 3 người, Albicelestes dễ bị tổn thương hơn bao giờ hết ở cả tranh chấp trên không lẫn đua tốc độ, với hậu quả để lại lập tức ngay khi trận đấu còn chưa trôi qua nổi 60 giây. Sang 45 phút sau với việc tăng lên 4 người, thủ thế dường như đã khá khẩm hơn nhưng cũng đồng nghĩa Sampaoli phải hy sinh đáng kể sức mạnh tấn công để bù trừ.
Sampaoli sẽ dũng cảm và chấp nhận mạo hiểm đến đâu? Với hàng phòng ngự 3 người, ông có cho mình chiến thuật tủ đã làm nên thành công vang dội cùng Chile nhưng giờ với Argentina, nó chính xác là con dao hai lưỡi. Phải chăng vị HLV 57 tuổi sẽ chọn giải pháp đông đảo và an toàn hơn ở tuyến dưới, với hy vọng Messi sẽ lại gánh team tấn công phía trên với độ khó nặng nề hơn chút nữa vì mất đi một mắc xích?
Argentina
